Trung
Quốc Du Hành Kư (2) Thượng
Hải – Hàng Châu – Tô Châu Từ
Quảng Châu tôi bay đến Thượng Hải và
đi xe đến Hàng Châu.
Hiện
nay, Thượng Hải – Hàng Châu – Tô Châu là khu tam
giác phát triển công nghệ thu hút nhiều tư
bản nước ngoài chủ yếu là Nhật,
Đài Loan và Đức. Hàng Châu là thủ phủ
của tỉnh Chiết Giang. Tô Châu là một thành
phố của tỉnh Giang Tô.
Khu vực nầy từ xưa c̣n gọi là “Giang
Nam”. Những thành phố nây cách nhau non 200 km nhưng
họ có tiếng nói địa phương hoàn toàn
khác nhau. Thời cổ đại đây là
những vương quốc độc lập.
Trước khi Tần Thủy Hoàng thống
nhất Trung Nguyên (2300 năm trước), Tô Châu (Cô
Tô) là thủ đô của nước Ngô (tỉnh
Giang Tô ngày nay) và Hàng Châu là thủ đô của nước
Việt (tỉnh Chiết Giang ngày nay). Khi Hàng Châu và Tô
Châu đă là một thành phố ''ngựa xe như nước
áo quần như nêm", th́ Thượng Hải
chỉ là một làng đánh cá. Thượng Hải
thành lập gần 700 năm nay nhưng bây giờ là
một siêu đô thị lớn nhất Trung Quốc và
là một trung tâm thương măi và văn hoá với
dân số 17 triệu người (gần bằng dân
số toàn nước Úc). Trở
lại 2500 năm trước, Ngô và Việt là hai nước
không đội trời chung. Ngô Vương Phù Sai và
Việt Vương Câu Tiễn tranh dành thiên hạ.
Thừa Tướng nước Việt là Phạm Lăi
dâng người yêu của ḿnh là Tây Thi cho Ngô Vương
thực hiện “mỹ nhân kế”. Tây Thi là
một trong “Trung Quốc tứ đại mỹ nhân”
xuất thân từ một làng cách Hàng Châu không xa. Tương truyền Tây Thi có một
sắc đẹp “Trầm ngư, lạc nhạn”
(chim sa cá lặn). Ngô Vương Phù Sai mắc kế
mỹ nhân. Nước Ngô bị diệt. Mối t́nh
tay ba đầy bi kịch tính giữa Phạm Lăi, Tây
Thi và Ngô Vương Phù Sai là một thiên t́nh sử
đẫm lệ Trung Quốc. Về sau, thi nhân đời
Đường La Ẩn có lời biện giải cho
Tây Thi: Gia
quốc hưng vong tự hữu thời Ngô
nhân hà khổ nộ Tây Thi Tây
Thi nhược giải khuynh Ngô Quốc Việt
Quốc vong lai hựu thị thùy?
Tạm
dịch Quốc
gia hưng vong cũng có lúc Người
nước Ngô làm ǵ phải giận Tây Thi Nếu
như Tây Thi làm mất nước Ngô Th́
ai là người làm mất nước Việt đây? Người
Trung Quốc có một câu nói “Trên là Thiên Đường,
dưới là Tô Hàng” để diễn tả nét
đẹp thiên nhiên, khí hậu ôn ḥa và nhất là
mỹ nữ của vùng Giang Nam (Tô Hàng). Trên mặt
kinh tế, từ xưa vùng Giang Nam đă được
công nhận là vùng quan trọng trong việc sản
xuất luạ tơ tầm và trà. Từ 1500 năm trước,
luạ Hàng Châu được di chuyển theo con
đường Luạ (the Silk Road) để xuất
cảng đến tận Âu Châu.
Con kênh Kinh Hàng dài 1800 km nối liền Bắc Kinh và
Hàng Châu được đào vào đời nhà Tùy
(1400 năm trước) cho việc thông thương
Nam Bắc. Sau nầy vua Càn Long nhà Thanh dùng con kênh
nầy đến vùng Giang Nam 6 lần để ngao du
thiên hạ và đi t́m mỹ nữ!!
Tây Hồ
Hàng
Châu có sông Tiền Đường, nơi mà nàng
Kiều của Nguyễn Du đă gieo ḿnh tự
tử. Tây Hồ là điểm du lịch chính ở Hàng
Châu c̣n có tên là Tiền Đường Hồ. Ngày xưa
có lẻ Tây Hồ dẹp hơn bây giờ, v́
một phần bờ hồ là thành phố Hàng Châu
với những nhà cao tầng hiện đại nhô lên
một cách rất "vô duyên". May thay, 2/3 phần
c̣n lại của Tây Hồ vẫn c̣n liễu rủ,
vẫn c̣n hoa sen, vẫn c̣n những tầng tháp
cổ tọa lạc trên đồi núi xa xa.
Dưới ánh nắng chiều hoàng hôn hay những
đêm trăng rằm, khung cảnh thơ mộng
của Tây Hồ in đậm trên nền trời là
nguồn thi hứng bất tận của tao nhân
mặc khách mấy ngàn năm qua.
Phong cách kiến trúc Trung Quốc đậm đà khái
niệm “sơn thủy” mà Tây Hồ thể hiện được sự hài ḥa giữa
thiên nhiên và những công tŕnh mỹ thuật của
con ngườị Tây
Hồ là một bài thơ, một bức tranh thủy
mặc và cũng là một nơi có nhiều t́nh
sử lăng mạn. Cô hướng dẫn viên tên Jin
chỉ cho tôi ngọn tháp Lôi Phong bên bờ hồ
kể cho tôi nghe chuyện t́nh “Liêu Trai” của con
rắn trắng Bạch Xà và một chàng thư sinh.
Chuyện kể rằng có một thư sinh tên là Tô
Trường An cứu sống hai con rắn, một con
màu trắng, Bạch Xà, và một con màu xanh, Thanh Xà.
Để trả ơn, Bạch Xà biến thành
một tiểu thư nhan sắc tuyệt trần
kết nghiă vợ chồng với chàng Tô nuôi
nấng chàng ăn học, Thanh Xà biến thành tỳ
nữ hầu ha.. Hai người ăn ở hạnh phúc
ḥa thuận. Một hôm, Tô thư sinh t́nh cờ
gặp một sư ông. Sư ông bảo chàng nguyên khí
bất thường v́ có yêu khí hiện ra.
Sư ông mang chàng Tô về chuà chữa tri.. Bạch Xà
đi t́m chồng, nước dâng theo làm lụt
cả một vùng. Về sau, sư ông lập mưu
bắt sống Bạch Xà chôn sống dưới tháp
Lôi Phong. Tôi nghe câu chuyện mà ph́ cười và
bảo cô Jin “Sư ông ở không đi phá hoại
hạnh phúc gia đ́nh thiên ha.. C̣n tôi như chàng Tô
th́ tôi sẽ ở với người vợ đẹp
suốt đời dù tôi có chết v́ nàng là hồ
ly tinh hay rắn độc đi nữa!”. Cô ta thích
chí cười vang bảo “Ông thật chung t́nh!!”. Cô
ta lại kể chuyện Lương Sơn Bá, Chúc Anh
Đài.
Tôi hỏi “Tại sao Hàng Châu lại lắm
chuyện t́nh mà chỉ toàn là chuyện không có happy
ending?”.
Cô Jin cười cười bảo “Trừ chiến
tranh Ngô Việt giữa Phù Sai và Câu Tiễn 2500 năm
trước, vùng Hàng Châu tương đối hoà b́nh
từ xưa đến giờ. V́ vậy, người
dân Hàng Châu rất phong lưu và lăng mạn”. Tôi
lại bảo “Người ta bảo phụ nữ Hàng
Châu rất đẹp mà hôm qua đến giờ tôi
chưa thấy người đẹp nào cả”. Cô
Jin nhanh miệng “Vậy th́ không phải ông đang nói
chuyện với một người đẹp sao?”.
Tôi bị hớ “Nói ra bây giờ th́ sớm quá. Tôi
chỉ muốn khen cô đẹp trước khi từ
giả cô thôi…”. Cô
Jin lại chỉ hai con đê gọi là Bạch Đề
(đê ông Bạch) và Tô Đề (đê ông Tô).
Bạch là Bạch Cư Dị và Tô là Tô Đông Pha.
Bạch Cư Dị là
một nhà thơ lớn đỗ Tiến Sĩ đời
Đường (1300
năm trước). Khi Bạch Cư Dị được
bổ làm Thứ Sử Hàng Châu, ông tiến hành đấp
đê xung quanh Tây Hồ để hồ có thể
chứa nước nhiều
hơn, khi gặp hạn có thể dùng nước
Tây Hồ để cứu hạn. Ông cảm thông và
quan tâm đên nỗi khổ của dân. Khi ông rời
chức vụ ra đi, người dân Hàng Châu thương
xót ông vô cùng. Ông viết một bài thơ để
lại …… Thuế
trọng đa bần hộ, nông cơ túc hạnh
điền Duy lưu
nhất hồ thủy, dữ nhĩ cứu hung niên
Tạm
dich: ……
Thuế
nặng nên c̣n nhiều nhà nghèo khó, nông dân c̣n đói
v́ ruộng bị khô Tôi
để lại hồ nước đầy, dùng nó
cứu nguy những năm đói kém.
Ba
trăm năm sau, cũng
như Bạch Cư Dị Tô Đông Pha là một
Tiến Sĩ vào đời nhà Tống dược
bổ làm Thứ Sử Hàng Châu một thời gian. Tô
Đông Pha là một người phong lưu, lăng
mạn và tài hoa rất mực. Ông vừa là một
nhà thơ lỗi lạc vừa là một họa sĩ
của trường phái
mới đương thời [1]. Trong thời gian
ở đây ông tiếp tục công tŕnh của
Bạch Cư Dị làm đẹp Tây Hồ bằng cách
vét bùn trong hồ vừa làm đê vừa làm sâu
hồ tăng thể tích chứa nước. Con đê
“Tô Đề” băng ngang Tây Hồ dài gần 3 km
có những tiểu kiều (cầu nhỏ) cong
cong với chân cầu bán nguyệt.
Một nhà thơ vừa là một kỹ sư xây
dựng hẳn phải là một kết hợp thú
vị. Bạch
Đề và Tô Đề chia Tây Hồ thành ba
phần: hồ trong, hồ ngoài và hồ sau.
Tôi đi trên Tô Đề bước qua những
tiểu kiều nh́n xuống ḍng nước nhớ câu
“Tiểu Kiều Lưu Thủy”. Tôi nhớ lại
những thiên t́nh sử cô Jin vưà kể mường
tượng nàng kiều nữ Hàng Châu
lượt là xiêm y “Nhân diện đào hoa tương
ánh hồng” [2] phải ḷng một chàng thư sinh
gặp trên những chiếc tiểu kiều.
Rồi lại ngậm ngùi chia tay cũng trên những
chiếc tiểu kiều….. Tôi đi chậm lại
để nh́n rơ kiến trúc con đê, tôi lại nghĩ
đến mặt tích cực của Nho Giáo đă
tạo ra những người có tầm vóc như
Bạch Cư Dị, Tô Đông Pha tận tụy
hết ḷng cho dân. Những lời thơ đầy hào khí nhà
Nho của Uy Viễn tướng công Nguyễn Công
Trứ thoang thoảng bên tai Kinh luân
khởi tâm thượng Binh
giáp tàng hung trung Vũ
trụ chi gian giai phận sự Nam
nhi đáo thử thị hào hùng (Kẻ
sĩ) Tạm
dịch Cách
trị nước đă có trong tim Binh
giáp dẹp giặc đă có trong ḷng Trong
trời đất tất cả đều là phận
sự Làm
trai như thế mới tài giỏi
(Photo
#tayho.jpg: Tô Đề trên Tây Hồ) Giang Nam
Cổ Trấn
Tôi
từ giả cô Jin để đến thị
trấn Zhouzhuang (Chu Trang) trên đường đến
Tô Châụ.
Chu Trang là một trong những thị trấn nhỏ
trên sông nước Giang Nam (Giang Nam Cổ Trấn).
Theo anh Shao người hướng dẫn mới
của tôi th́ đây là một khu vực mà phương
tiện giao thông chính là đường thủỵ V́
vậy, trong những đợt cải cách hiện
đại hoá vùng nầy bị bỏ quên, cách
kiến trúc nhà cưả vẫn c̣n nguyên thể
của 1000 năm trước. Người ta c̣n
gọi những thị trấn nầy là "Venice of
the Orient". Do phương tiện đi lại chính
là những con rạch nhỏ, nhà nào cũng có
một bến nước và một con dường
nhỏ cho bộ hành trước nhà. Hai bên bờ con
rạch được nối bằng những
chiếc cầu đá với chân cầu bán nguyệt
có từ hằng ngàn năm. Anh Shao hướng
dẫn tôi đến hai căn nhà có liên hệ thân
thuộc đến đại thần trong triều
đ́nh nhà Minh, làm tôi nhớ lại những căn
nhà cổ của thương nhân người Hoa
tại Hội An, nhưng những căn nhà ở
đây hoành tráng và uy nghi hơn. (Photo
#zhuzhuang.jpg: Cầu đôi bằng đá) Hàn San
Tự
Tôi
đến Tô Châu thăm Hổ Khưu và Hàn San Tư..
Tô Châu (Cô Tô) là thủ đô
và trung tâm văn hoá của nước Ngô ngày xưạ
Hổ Khưu (G̣ Cọp) là nơi chôn cất của
Ngô Vương Hạp Lư cha của Phù Sai (2500 năm
trước). V́ mộ phần của Hạp Lư
được giữ bí mật nên cách đây hơn
1000 năm người ta vô t́nh xây cái tháp cao 50 m trên
g̣. Cái tháp nghiêng từ khi hoàn thành gây bởi
khoăng trống của mộ phần Hạp Lư bên dưới. Người ta gọi đây là
"Chinese Pisa Leaning Tower". So
với Nam Hoa Thiền Tự ở Thiều Quan
(Quảng Đông) và Linh Ẩn Tự ở Hàng Châu,
Hàn San
Tự nhỏ hơn nhưng cũng có một lich
sử 1500 năm với gác chuông nổi tiếng
từ ngàn xưa.
Nhưng Hàn San Tự được nhiều người
biết đến qua bài thơ “Phong Kiều Dạ
Bạc” (Đêm đậu thuyền ở bến
Phong Kiều) của Trương Kế Nguyệt
lạc, ô đề, sương măn thiên Giang
phong ngư hoả đối sầu miên Cô
Tô thành ngoại Hàn San Tự Dạ bán
chung thanh đáo khách thuyền
Tạm
dịch Trăng
tàn, quạ kêu, sương đầy trời Nh́n
những cây phong bên bờ sông, ánh đèn trong
thuyền chài mà trong ḷng buồn bă không ngủ
được Chuà
Hàn Sơn ở ngoại thành Cô Tô Tiếng
chuông chuà nửa đêm vẳng đến con
thuyền chở khách Trăng
tà tiếng quạ kêu sương, Lửa
chài cây bến sầu vương giấc hồ. Thuyền
ai đậu bến Cô Tô, Nửa
đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San. (Tản
Đà (?) dịch) Chàng
thư sinh Trương Kế lều chơng đi thi nhưng
không được bảng vàng Tiến Sĩ đề
tên, từ thủ đô Trường An buồn bă
trở về quê cũ. Đến Cô Tô th́ cửa thành
đă đóng, chàng Trương đành qua đêm trên
một chiếc thuyền chài.
Ánh trăng, tiếng quạ, màn sương, cây phong,
ánh đèn chỉ làm tăng thêm nỗi buồn
"thi không ăn ớt thế mà cay"!! Chỉ có
tiếng chuông chuà mới làm chàng vơi đi nỗi
buồn để thốt ra những ḍng thơ
bất hủ. Bây giờ tiếng chuông chuà nửa
đêm không c̣n. Con sông trước chuà trở thành
con kênh nhỏ và hàng cây phong cũng biết mất
với thời gian. Bài thơ được viết
lại bởi nhiều nhà thư pháp lừng danh và trưng
bày xung quanh chùa. Bài thơ cũng được một vị vua nhà
Thanh ngự đề, nhưng không may bị Hồng
Vệ Binh đập nát trong thời kỳ"Cách
Mạng Văn Hoá". Tôi
đọc bài thơ theo âm Hán Việt làm anh Shao hoang
mang "Âm Việt Nam sao mà giống tiếng Quảng
Đông thế!!!". Tôi chợt nhớ đến âm
Quảng Đông "Duỵt loọc, ú thề, xướng
màn thín….." của một lữ khách Trung Quốc
nhớ cố hương đọc trong một đêm
khuya đă làm cho người mẹ tương lai
của Hồ Dzếnh phải cười như
chuột rúc trong đêm [3]…. Bắc
Kinh
Sau
Hàng Châu, Tô Châu và Thương Hải, tôi đến
Bắc Kinh cuối muà Đông. Những cơn gió
lạnh buốt thổi từ sa mạc Gô Bi làm cho cái
lạnh –5º C rất khô nhưng dễ chịu.
Bầu trời mùa Đông Bắc Kinh trong xanh, nhưng
không buồn bă như Lỗ Tấn đă từng
diễn tả v́ đường phố Bắc Kinh ngày
nay lúc nào cũng sinh động. Với dân số 15
triệu người, Bắc Kinh là thành phố
lớn thứ hai sau Thượng Hải. Cũng
như Quảng Châu và Thượng Hải, phương
tiện giao thông công cộng chính là xe bus va xe điện
ngầm. Bắc Kinh có hơn 900 tuyến đường
xe bus chạy ngang dọc thành phố. Đại
lộ Trường An là một con đường chính
đi qua Quảng Trường Thiên An Môn, trung tâm
shopping và ẩm thực Wangfuching (Vương Phủ
Tỉnh). Dọc theo con đường nầy là
những ṭa nhà hành chánh của chính phủ, trung tâm
thương măi và những khách sạn cao tầng năm
sao. Sau 20 năm theo chính sách "mở cửa", xe
đạp bây giờ
phải
nhường bước cho xe hơi.
Tuy nhiên, trên những con đường chính tại
Bắc Kinh 1/2 hoặc 1/3 mặt đường
được dành độc quyền cho người
đi xe đạp. Tôi
dùng xe bus và xe điện ngầm như người dân
Bắc Kinh để đến những điểm du
lịch như Quảng Trường Thiên An Môn, Cố
Cung (Tử Cấm Thành), Thiên Đàn (Temple of Heaven), Di
Ḥa Viên v.v… Với giá "bao cấp" 15 cents US, dân
chúng có thể đi lại trên tuyến đường
xe bus dài 10 – 15 km. Quăng đường từ trung tâm
thành phố Bắc Kinh đến Di Hoà Viên là 25 km
chỉ tốn 50 cents. Di Hoà Viên và Viên Minh Viên là hai
Ngự Viên dành cho vua được thành lập dưới
đời Càn Long nhà Thanh (thế kỷ 18). Năm
1860, Liên Quân Anh Pháp tấn công Bắc Kinh tàn phá hai
Ngự Viên nầy, những toà nhà bị đốt
cháy đến hai tháng trời mới hoàn toàn bị
thiêu hủy. Về sau, Từ Hi Thái Hậu lợi dụng công
qủi Hải Quân nhà Thanh xây lại Di Ḥa Viên để
bà ta có nơi nghỉ mát mùa hè. Viên Minh Viên vẫn c̣n
hoang phế cho đến ngày hôm nay. (Photo
#dihoavien.jpg: Di Hoà Viên) Vạn Lư
Trường Thành
Những
trận tấn công của những bộ lạc du mục phương Bắc là
nỗi kinh hoàng của Hán tộc qua mấy ngàn năm
lịch sử. V́ vậy, sau khi thống nhất Trung
Nguyên Tần Thủy Hoàng huy động nhân dân làm
sai dịch xây Trường Thành để ngăn
chận những cuộc xâm lược của người
Mông Cổ và người Kim (Măn Châu). Xương máu
đă đổ rất nhiều vào công tŕnh to tát
nầy. Sau nầy nhà Hán và nhà Minh trùng tu và
tiếp tục xây cất thêm. Mao Trạch Đông có
viết "Bất đáo Trường Thành, phi
hảo hán" [4]. Đến Bắc Kinh mà không
viếng Vạn Lư Trường Thành th́ quả là
một điều thiếu sót. Vạn Lư Trường
Thành có chiều dài là 6300 km. Gần Bắc Kinh
dọc theo Trường Thành có nhiều cửa ải
mà bây giờ là những điạ điểm du
lịch. Cưả Badaling (Bát Đạt Lĩnh) cách
Bắc Kinh 100 km là điểm gần nhất
được "cận đại và thương măi
hoá" có cả dây cable lên xuống. Tuy nhiên cũng
c̣n nhiều chỗ c̣n hoang sơ như Gubeikou (Cổ
Bắc Khẩu) cách Bắc Kinh 200 km đường xe
lửa.
Tôi đến cửa ải Juyongguan (Cư Dung Quan).
Những ngọn núi ở đây rất hùng vĩ và
Trừờng Thành đươc xây dọc theo
triền núi như con rắn khổng lồ lúc ẩn
lúc hiện . Muốn đi lên đến đỉnh cũng
phải bước hơn một ngàn bậc đá
theo vách núi gần như thẳng đứng. Gió
thổi rất lạnh, nhưng trong người
vẫn toát mồ hôi! Ẩm
thực Văn
hóa ẩm thực Trung Quốc thật là phong phú v́ người
Trung Quốc có chủ trương "thực vi tiên"
(ăn là trước nhất). Những hiện
vật cổ đại dược khai quật
phần lớn là những công cụ nấu ăn
hoặc vại chứa rượu.
Điều nầy cho biết sự cầu kỳ trong
việc ăn uống của người Trung Quốc
từ xưa.
Tôi theo phương thức "Tây ba lô" đi vào
những ngơ ngách để t́m chỗ ăn uống
vừa rẽ, vừa ngon, vừa nhiều!! Ở
những quán ăn b́nh dân, một buổi ăn no
bụng chỉ tốn trên dưới $1 USD. Những
Food Court "sang trọng" hơn như ở trung tâm
Wangfuching (Bắc Kinh), người ta bán thức ăn
khắp mọi miền Trung Quốc (cháo thịt
Quảng Châu, ḿ cay Tứ Xuyên, gị hầm Giang Nam,
thịt dê Mông Cổ….) , sushi Nhật Bản, bibimbab
kimchi Hàn Quốc với một giá b́nh dân. Món đặc
sản Bắc Kinh là "vịt nướng Bắc
Kinh" với một vài chai bia Tsingtao cũng không quá
$10 cho một người. Thịt
cầy cũng là món không thể thiếu trong thực
đơn Trung Quốc. Trong tiệm vịt nướng,
cô hầu bàn mời tôi ăn món "Thần Tiên
Cẩu Nhục Lẩu"!! Cái tên ǵ đâu
chỉ nghe thoáng qua cũng đủ giật ḿnh. Tôi
ṭ ṃ hỏi
"Thịt chó thật à?", "Thật mà!" cô
ta vưà trả lời vừa chỉ hai người
khách đang nhai ngồm ngoàm bên cái lẩu cầy
thật tọ Tôi thấy hơi "ớn
lạnh", lại nói đuà "Thảo nào tôi không
thấy con chó nào chạy lanh quanh trên đường
phố Bắc Kinh", cô ta thật thà trả lời
"Không, không! Chó chúng tôi nuôi không phải chó
chạy ngoài đường…". Tôi cười cười
lịch sự bảo "Hôm nay tôi ăn vịt, hôm
khác tôi đến ăn cầy, dược không?"….
Có
lẻ thức ăn Quảng Châu gần gũi với
khẩu vị người
Việt Nam hơn. Tôi không quên được bát
phở thịt ḅ ṿ viên thơm phức ăn với
nước mắm và tương ớt trong một
tiệm phở ḿ bên cạnh Công Viên Hoàng Hoa Cương
(Quảng Châu). Ở Bắc Kinh, thức ăn dường
như đă pha trộn với thức ăn Mông
Cổ và Măn Châụ Trong một tiệm ăn tại
Wangfuching, những office ladies xinh xắn ăn sáng
với một khúc "dầu chá quẩy" dài
gần 50 cm chấm vào một tô sữa đậu nành
vừa ăn vừa uống x́ xụp một cách ngon
lành. Phải nói là người Trung Quốc thích ăn
vặt. Ở Quảng Châu cũng như ở Thượng
Hải hay Bắc Kinh những hàng thịt nướng
tấp nập khách ăn đêm. Tôi thấy có cả
bọ cạp dài hơn 5 cm nướng với x́
dầu (soy sauce grilled scorpion)!!! Văn Hoá
Về
món ăn tinh thần, trên đại lộ
Trừờng An (Bắc Kinh) tôi t́m thấy 2
"department stores" 6 tầng bán sách đủ
loại tấp nập người mua.
Người Trung Quốc thích mua sách và đọc sách
không kém người Nhật. Khi đến Hàng Châu tôi
đă vào một nhà sách lớn tương
đương với nhà sách Kinokuniya ở Shinjuku
(Tokyo), nhưng khi bước vào "department store"
sách nầy, tôi choáng
váng với lượng sách bán ở đây. Sách
được trưng bày nhiều nhất là sách
quản lư kinh tế, phương pháp lảnh đạo,
nguyên tắc làm giàu, kế toán. Best seller là những
quyển nói về nhà tỷ phú Li Kashing (Lư Gia Thành)
của Hong Kong. Sách về Mác - LêNin, tư tưởng
Mao Trạch Đông được "tân trang"
với b́a sách cứng trang trọng. Một loạt sách
"hoài niệm" Mao Trạch Đông được
xuất bản để kỷ niệm ngày sinh
thứ 110 của ông. Những bộ sách cổ
"Tứ Thư Ngũ Kinh", sách về tôn giáo,
những bộ "Đường Thi"
"Tống Từ" dày ngót một ngàn trang với
những chú thích cho độc giả hiện đại
cũng hấp dẫn nhiều khách hàng trẻ tuổi. Nhà sách có những tầng riêng cho khoa học
kỹ thuật, công nghệ thông tin, ngôn ngữ
học. Đài
Truyền H́nh Trung Quốc (CCTV) có nhiều kênh phụ
trách những tiết mục khác nhau về kinh tế,
xă hội, quốc pḥng, lịch sử, khoa học,
nhạc kịch cho mọi lứa tuổi và sở thích.
Tin tức và b́nh luận kinh tế được
đặc biệt chú trọng trong phần thông tin
mỗi ngàỵ Ngoài ra, trong chương tŕnh thi văn
có những buổi b́nh luận và tranh luận về
những bài cổ thi hoặc giải thích ư nghiă
của những chữ Hán cổ với những tương
quan lịch sử và điạ lư. CCTV c̣n có một kênh
nói tiếng Anh với những phát ngôn viên có lẻ
là người Mỹ gốc Hoa.
Ngoài những tin tức cập nhật, có chương
tŕnh phát h́nh giới thiệu văn hóa, xă hội
Trung Quốc và chương tŕnh dạy tiếng Hán cơ
bản cho người nước ngoài.
Tôi đặc biệt chú ư đến chương tŕnh
hằng đêm dành cho quốc pḥng v́ nhiều lư do.
Một trong những lư do chính là người điều
khiển chương tŕnh là một nữ quân nhân
với quân hàm Trung Úy Không Quân ăn nói có duyên,
rất trẻ và rất
bắt mắt…..
Tôi
có cảm giác như càng đi về phiá Bắc các cô
gái Trung Quốc càng cao và càng đẹp ra.
Quần áo thời thượng đúng
"mốt", yểu điệu bước đi,
tóc dài lả lướt, "Vân tưởng y thường,
hoa tưởng dung" [5], chẳng hỗ thẹn là
con cháu Tây Thi Bao Tự lừng lẫy một
thời…. "Chủ
nghĩa thực dụng" của người Trung
Quốc phản ảnh qua những công tŕnh xây
dựng và thẩm mỹ quan. Nếu cần, họ
rất cầu kỳ. Nếu không cần, họ không
màng đến chi tiết. Họ có thể đi
từ một cực đoan nầy đến một
cực đoan khác một cách rất thoải mái. Khu Wangfuching như Ginza của Tokyo là "thiên đàng
của người đi bộ", ở đây thay
v́ trồng hoa người ta mang những chùm hoa plastic
xanh xanh đỏ đỏ trang hoàng dọc hai bên
phố cho…
đẹp mắt. Nam Kinh Lộ là một khu phố
sầm uất của Thượng Hải.
Hai bên đường là những căn phố
lầu hai tầng, phiá dưới là nơi buôn bán
sang trọng, phiá trên là nhà ở mà cũng là nơi
để những cây sào phơi quần aó kể
cả quần aó lót phụ nữ chiả thẳng ra
ngoài! Tôi không thể dung hoà được những
vẻ đẹp của những kiến trúc cổ xưa
với những cái "thực dụng" hiện
tại, cũng như cái cung cách "phong lưu tài
tử" qua những bài Đường Thi và cái thói
"khạc nhổ" ngàn năm vẫn tồn
tại trên đường phố. Trăm
thấy không bằng một sờ….. Hai
thập kỷ sau khi Đặng Tiểu B́nh tuyên
bố chính sách "mở cửa" và theo đuổi
" xă hội chủ nghiă với đặc tính Trung
Quốc" (= chủ nghiă kinh tế thị trường
tư bản), Trung Quốc đă có những thành
tựu đáng kể về mặt kinh tế và phát
triển xă hội. Việc biến làng đánh cá Thẩm Xuyến
gần Hong Kong thành một đô thị kinh tế có
tầm cở trong ṿng 20 năm th́ phải công
nhận là một kỳ tích có một không hai. Họ
đă học hỏi nhanh chóng phương pháp phát
triển kinh tế, tài chánh của tư bản Âu Tây.
Xem CCTV, tôi cảm nhận họ cũng học
được cách tuyên truyền rất tinh vi
kiểu Mỹ. Lối tuyên truyền thô thiển
của thời kỳ "Cách Mạng Văn Hoá"
với lối nói con vẹt saó rỗng không c̣n
chỗ đứng trong xă hội Trung Quốc ngày hôm
naỵ Mặt
khác, người Trung Quốc có một thái độ
rất thực tiển trong việc rút tiả kinh
nghiệm của 5000 năm văn hiến. Họ không
nằm trên bề dày lịch sử tự hào suông
để thoả măn ḷng tự ái dân tộc hẹp
ḥi mà họ phân tích những câu chuyện lịch
sử vài ngàn năm trước để vận
dụng sáng tạo vào những họat động chính
trị hành chánh cho việc trị quốc và bang giao
quốc tế ở thế kỷ 21. Chủ nghiă
"anh hùng dân tộc" cũng không được
đề cập trên sách báo.
Về mặt chính trị nó đi ngược lại
chủ trương đoàn kết 57 dân tộc trong
cộng đồng Trung Quốc, phản ảnh
một thực tế là Trung Quốc là một đất
nước đa dân tộc đa văn hoá và đa
ngôn ngữ. Ngày nay, triều đ́nh nhà Nguyên (Mông
Cổ) và nhà Thanh (Măn Châu) không c̣n xem là triều
đ́nh ngoại tộc. Hốt Tất Liệt, Khang
Hy, Càn Long được đặt ngang hàng như
những vị vua Hán tộc khác. Thậm chí, Thành Cát
Tư Hăn cũng được xem là một anh hùng dân
tộc trong lịch sử Trung Quốc. Có
lẻ Trung Quốc là một nước duy nhất trên
quả điạ cầu nầy có thể đồng
hoá được kẻ xâm lược bằng
nền văn minh lâu dài của ḿnh. Trung Quốc đă
đi qua những bước thăng trầm lịch
sử từ thời kỳ vàng son "Thạnh
Thế Đại Đường" đến
thời kỳ đen tối "bán thuộc điạ"
bị liệt cường Âu Tây và Nhật Bản xâu
xé vào những ngày cuối cùng của triều đại
nhà Thanh. Từ kinh nghiệm lịch sử, Trung
Quốc sẽ không dừng lại ở vị trí
hiện tại là một nơi sản xuất
những đồ rẽ tiền bán cho thế
giới mà họ chỉ dùng cơ sở nầy
quyết tâm trở thành một cường quốc
về khoa học kỹ thuật và không gian. Điều
nầy thể hiện rơ qua câu nói của một chuyên
gia ngoại giao Trung Quốc trong một buổi mạn
đàm trên đài truyền h́nh Bắc Kinh; ông ta
bảo "cuộc cải cách hiện tại là
một cơ may duy nhất nước ta có kể
từ cuộc "Chiến Tranh Nha Phiến" (1840)". Đọc
lịch sử Trung Quốc và tham quan thực điạ
là một dịp để "ôn cố tri tân" và
để "biết người biết ta". Không
phải ngẫu nhiên, học giả Nguyễn Hiến
Lê đă dành phần lớn cuộc đời
của ḿnh trong việc dịch thuật những kinh
điển Trung Quốc. Trong chuyến du hành hai
tuần nầy tôi học hỏi được
nhiều điều, gọt bớt được
nhiều thiên kiến. Người ta bảo "Trăm
nghe không bằng một thấy" (Hyaku bun wa ikken
shikazu), tôi di thêm một bước nữa là "Trăm
thấy không bằng một sờ" (Hyaku ken wa
isshoku shikazu)!!
Melbourne,
cuối Hạ Nam Bán Cầu TVT
Chú Thích
1.
Xem "Tô Đông Pha" của Nguyễn
Hiến Lê 2.
"Gương mặt cô gái và hoa đào cùng
rạng ánh hồng" (nói đến nét tươi
thắm của người con gái) trong bài "Đề
Đô Thành Nam Trang" của Thôi Hộ 3.
Xem "Chân trời cũ" của Hồ
Dzếnh. Người lữ khách Trung Quốc là thân
phụ Hồ Dzếnh 4.
"Chưa đến Trường Thành th́ chưa phải là người
hảo hán" 5.
"Xiêm y tưởng là mây, dung nhan tưởng
là hoa", một câu tán tụng sắc đẹp
của Dương Qúi Phi trong bài "Thanh B́nh Điệu"
của Lư Bạch Cảm tưởng về bài viết của Trương Văn Tân xin gởi về tvtan@erct.com
|