"Hôm nay thức dậy không còn thấy mọi người, không còn thấy mặt người. Vây phủ quanh đời nói tiếng yêu thương" (TCS).

Cuối tuần nầy là ngày giỗ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. AU xin chia sẽ với cả nhà vài bản nhạc của người nhạc sĩ quá cố.
Chúng ta đã từng nghe nhạc TCS qua tiếng hát Khánh Ly, Quang Dũng, Khánh Hà, Nguyên Khang… và hầu như tất các ca sĩ
trong nước và hải ngoại. Hôm nay mời cả nhà nghe nhạc TCS qua tiếng hát AU rất ái mộ và cũng gone too soon: Lê Dung.

"Thế là người VN viết tình ca hay nhất thế kỷ đã qua đời. Thế là một trái tim nhân hậu đã ngừng đập, một thân phận màsự hiến dâng là vô vàn trái ngọt còn sự hưởng thụ lại hết sức đắng cay... thân phận ấy đã chấm dứt ...
Vâng, giờ thì anh đã thảnh thơi, xin anh thật thảnh thơi, đừng mang theo những nỗi đau còn sót lại trên cuộc đời này làm gì cho vướng bận. --- Nhạc sĩ Thanh Tùng ---

Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi
Ðể một mai tôi trở về cát bụi...

    Cát Bụi - Lê Dung

“Hôm nay 1 tháng 4, trời bỗng âm u khác thường. Rồi gió lên. Rồi mưa xuống. Anh ơi, trời ở đâu. Trời cao quá. Nơi nào là cuối trời. Có lẽ đường dài lắm, nên trời mới nhỏ lệ thương người. Phải thế không anh. Em thấy nụ cười và ánh mắt tinh nghịch và những ngón tay thuôn đẹp hờ hững trên những sợi dây đàn. Gió từ sông Hương lồng lộng trên những hàng cây. Tóc em bay xôn xao trong gió cùng với tiếng hát anh mênh mang, mênh mang. Gió cứ theo em cùng tiếng hát anh đến mãi mãi....mãi mãi. Một bóng âm thầm. Rất âm thầm. Ôi, thương thay. Bi thay” Khánh Ly (1 tháng 4, 2004)

Đạo Phật ảnh hưởng sâu đậm trong âm nhạc TCS. Sự nhạy cảm về tính hữu hạn của đời người (Cát Bụi), với tâm thức lãng du qua cõi đời vô thường (Một cõi đi về, Đoá hoa vô thường, Xin trả nợ ngườI), nỗi hoài niệm về chốn vĩnh hằng (Bên đời hiu quạnh)

   Bên Đời Hiu Quạnh - Lê Dung

Ca sĩ Khánh Ly trong một bút ký xuất bản ở hải ngoại kể một lần đến Huế: "Tôi người khách lạ trong thành phố, đứng một bên cửa nhìn vào lòng quặn đau, nước mắt ứa ra. Tôi có thể bước vào được. Trong căn nhà nhỏ đơn giản đó, lúc nào cũng có một chỗ dành cho tôi, bên cạnh anh. Bao giờ cũng bên cạnh anh cùng với tình yêu và bóng mát của Mẹ anh. Người mẹ đó là tất cả. Là tình yêu duy nhất của đời anh. Bà cũng là người bạn, hiểu và cần thiết cho anh hơn bất cứ người nào".

Hình ảnh người mẹ đã hiện ra trong ca khúc của Trịnh Công Sơn qua “Ca dao mẹ”: mẹ ngồi ru con đong đưa võng buồn, đong qua tuổi mòn... Mẹ dạy cho con tiếng nói quê hương... mẹ nhìn con đi phút giây bàng hoàng...".

Tranh: Nguyễn Ðức Cường

“Thời trẻ tôi viết bằng nỗi cô đơn vì lúc ấy chưa biết rõ mình là ai, sống lang thang hết bến này bờ nọ, lúc lên rừng lúc về biển, bốn mùa hết gác hẹp này đến gác nhỏ khác và cứ phân vân tự hỏi những điều vớ vẩn về cuộc đời, về tình yêu, về đủ thứ lăng nhăng của một đời người chưa có định hướng rõ rệt.
Bây giờ thì đã khác. Không bao giờ cảm thấy cô đơn, dù chỉ sống một mình. Bây giờ thì lúc nào cảm thấy hơi buồn buồn là có thể viết. Buồn mà rất yên tĩnh trong tâm hồn. Một sự yên tĩnh hơi bất thường vì nó không cho phép mình còn biết yêu hay không còn vấn đề đỉnh cao hay vực sâu của cô đơn nữa. Cô đơn là một chữ đang xa lạ với tôi trong lúc này.” TCS

   Rồi Như Đã Ngây Ngô – Lê Dung





Bút tích Trịnh Công Sơn và “Lời của dòng sông”

Trịnh Công Sơn có rất nhiều bạn, nhưng có lẽ người thân thiết nhất từ thời tuổi trẻ lúc TCS vừa bước vào lĩnh vực sáng tác âm nhạc là họa sĩ Trịnh Cung. "Cuối cùng cho một tình yêu", lời một bài thơ của Trịnh Cung đã được Trịnh Công Sơn phổ nhạc từ năm 1958. Ðó cũng là bài thơ duy nhất của người khác mà TCS phổ nhạc.
Trịnh Cung đã viết về những chịu đựng âm thầm cũng như những hiểu lầm về TCS trong bài "Bi Kịch Trịnh Công Sơn" 

Bài "Nhớ mùa thu Hà Nội" đã bị cấm hai năm - chỉ vì câu - "Từng con đường nhỏ sẽ trả lời cho ta ... đi giữa mùa Thu Hà Nội để nhớ một người và nhớ mọi Người ..."

   Nhớ Mùa Thu Hà Nội - Lê Dung

Ngoài người thân trong gia đình, có lẽ Khánh Ly là người gắn bó với Trịnh Công Sơn nhất, Khánh Ly đã coi Trịnh Công Sơn như một nửa đời sống của mình sau gần 40 năm gắn liền với những tác phẩm của người nghệ sĩ tài hoa.
Khánh Ly phát biểu trên đài BBC nghẹn ngào nói rằng :" Không có Trịnh Công Sơn thì tôi đã không thành DANH, không có Trịnh Công Sơn tôi đã không thành NHÂN. Anh ấy là một nửa cuộc đời tôi."

Trịnh Công Sơn và ca sĩ Khánh Ly chụp vào hôm dự khai mạc triển lãm tranh 
của họa sĩ Đinh Cường tại Alliance Francaise Đà Lạt năm 1965



Trịnh Công Sơn và Đinh Cường (1962)



TCS và vợ chồng Khánh Ly

   Nghe Tiếng Muôn Trùng - Lê Dung

Trịnh Công Sơn ra đi để lại khoảng 600 bài hát, lời nhạc như thơ, như những lời nhắn nhủ trối trăn. Những người tình đi qua đời Trịnh Công Sơn như một duyên nợ bất thành. Nhưng bao giờ gặp lại họ vẫn dành cho nhau những tình cảm trân trọng.
Cô nữ sinh hàng xóm ngoan đạo tên Ngà (Lời buồn Thánh) Bích Diễm (Diễm xưa) Tôn Nữ Bích Khê (Biển nhớ)…
Và mối tình cuối cùng TCS đã mua nhẫn và làm lễ đính hôn. Hiểu tường tận những mối tình ấy, có lẽ là Trịnh Xuân Tịnh,em trai TCS, anh kể: “Hôm ấy, giữa phòng triển lãm tranh, có người con gái tha thướt trong chiếc áo lụa màu ve chai.
Một thoáng ngỡ ngàng bởi anh Sơn rất quen. Đôi mắt, đôi môi, nụ cười ấy toả sáng và tinh khiết. Khoảnh khắc đó đã thực sự bùng cháy". Thế rồi, căn nhà 47C Phạm Ngọc Thạch, quận 1, TP HCM đã có thêm một dáng người. Không gian, thời gian ở đó chợt tình tứ, rộn ràng. Anh em, bạn bè rất mừng khi hay tin con người suốt mười mấy năm chưa hề lấy vợ, nay sắp sửa bước vào vườn địa đàng của trần gian. Người đó là Á hậu V.A.
Rồi một ngày, căn phòng đầy ắp cây cọ, bức tranh, sách vở, đàn và rượu đã không còn bóng dáng thanh thanh, dong dỏng của người tình. Người ấy đã ra đi như những dòng sông nhỏ. Cả nhà, bạn bè biết anh buồn lắm. Nỗi buồn không chùng xuống vực sâu, mà bay vút lên Đừng tuyệt vọng, tôi ơi! Đừng tuyệt vọng... Dặn dò với lòng mình như thế, nhưng làm sao mà không đau khi Lá mùa thu rơi rụng giữa mùa đông, làm sao khỏi hoang mang khi trước đó Em là tôi và tôi cũng là em..., giờ Tôi là ai, là ai, là ai! Anh ngồi đó, nhìn nắng tàn phai như một nỗi đời riêng. Nhưng với người tình, anh vẫn độ lượng Em hồn nhiên,rồi em sẽ bình minh. Có thể ở một nơi nào đó, có người đang thầm thì... Đừng tuyệt vọng, tôi ơi đừng tuyệt vọng...
(Theo Thanh Niên)

   Tôi Ơi Đừng Tuyệt Vọng - Lê Dung

Để chấm dứt những cảm nghĩ lung tung về nỗi buồn tháng Tư : nỗi buồn phải mang thân phận làm dân du mục, lại thêm nỗi mất mát lớn lao vì sự ra đi của TCS. AU xin chia sẽ với cả nhà tiếng hát của Trịnh Vĩnh Trinh,em gái út của nhạc sĩ họ Trịnh.

   Như Một Lời Chia Tay - Trịnh Vĩnh Trinh