新星学寮を思う

加藤福和　（カトウ　フクカズ）

Lời giới thiệu

Shinsei Gakuryo (新星学寮) và Sosei Ryo (蒼生寮) là hai cư xá cho sinh viên Nhật và sinh viên quốc tế dưới sự quản lý của nhà Asia Bunka Kaikan (Hội quán Văn hóa Á Châu). Vào những thập niên 60 đến 80, nhiều sinh viên Việt Nam trong đó có tôi đến cư trú, nương thân và học tập. Những anh chị sống ngoài cư xá cũng thường lui tới hội họp giao lưu. Gọi là cư xá nhưng Shinsei và Sosei không mang những đặc tính thông thường của cư xá sinh viên mà là một mái nhà trong đó mọi người sống hòa đồng như anh em cùng nhau tự quản, tương thân tương trợ. Đi từ một đất nước chiến tranh và nghèo khó, sinh viên Việt Nam trong cư xá đã được những người anh em Nhật Bản bao dung giúp đỡ những khi túng quẫn, chăm lo những lúc ốm đau và hướng dẫn học tập với một tấm lòng bác ái vị tha. Sự cưu mang của các anh Kudo Masayoshi, Kondo Noboru, Hasegawa Yoshiharu và những người bạn Nhật Bản khác đã để lại trong con tim mọi người một hình ảnh nhân hậu mãi mãi không quên. Trong dịp trở lại Nhật Bản vào mùa Thu 2015, tôi đến thăm anh Kudo và anh Kondo tại cư xá Shinsei. Dù bị tai biến mạch máu não nên việc biểu đạt ngôn ngữ và đi đứng không còn như xưa, nhưng anh Kudo vẫn quyết tâm xây lại cư xá Shinsei. Tôi chuyển nguyện vọng của anh Kudo đến anh Đinh Văn Phước và đề nghị anh làm đại diện cho một số cựu sinh viên Việt Nam có liên hệ để đóng góp vào việc xây dựng cư xá mới cũng như đền đáp ân tình của những người bạn Nhật Bản năm xưa. Anh Phước nhận lời không chút do dự. Anh trực tiếp tham gia qua những buổi họp hằng tháng bàn thảo việc thiết kế xây dựng và vận động quyên góp. Lời kêu gọi của anh Phước đã được 32 anh chị cựu sinh viên khắp nơi trên thế giới nhiệt tình hưởng ứng với một đóng góp không nhỏ (￥7,284,520) [1].

Cư xá Shinsei hiện tại và quá khứ (Nguồn: anh Đinh Văn Phước & ABK)

Cư xá mới Shinsei có ba tầng hiện đại và khang trang được khánh thành vào ngày 10 tháng 11 năm 2018. Tiếc thay, tháng 7 năm 2018 anh Kudo chưa thấy được thành quả của mình thì đã từ giã cõi tạm về bên kia thế giới, nhưng cư xá Shinsei sẽ đứng mãi với thời gian biểu hiện tình nghĩa anh em quốc tế cao đẹp của những con người Nhật Bản đáng kính hiếm gặp trong đời, vô cùng khiêm cung nhưng sâu đậm tình người. Tôi xin trân trọng giới thiệu bài viết của anh Phước đã đăng trên nội san 新星学寮友の会 [2] về cảm tưởng của anh trong quá trình tái thiết cư xá Shinsei.

Trương Văn Tân

1. Cư xá Shinsei được khởi công xây dựng vào tháng 1 năm 2018 và khánh thành ngày 10 tháng 11 năm 2018. Tổng kinh phí xây dựng là ￥89,450,000 với sự đóng góp của 172 thân hữu Nhật Bản và quốc tế là ￥35,162,520 bao gồm ￥7,284,520 của 32 cựu sinh viên Việt Nam. Các bạn Nhật Bản trân trọng tình cảm và sự đóng góp nhiều nhất của những người bạn Việt Nam trong tập thể cựu sinh viên quốc tế.

2. Nội san "新星学寮友の会" mà anh Phước là một thành viên trong ban biên tập được xuất bản để chính thức đánh dấu sự ra đời của cư xá Shinsei mới. Trong đó có bài viết của cựu Thủ Tướng Nhật Bản Murayama Tomiichi (村山富一) và cựu Bộ Trưởng Bộ Tư Pháp Sugiura Seiken (杉浦正健). Cả hai vị thuở hàn vi đều là sinh viên từng lưu trú tại cư xá Shinsei.　

私は加藤福和と申します。元はベトナム人デイン・バン・フックという名前で日本政府の奨学金留学生として昭和３６年４月１４日（１９６１）に来日しました。

新星学寮の元寮生ではありませんが寮には大変お世話になりました。寮再建プロジェクトの募金係りとして参画するようになったのは工藤さんと再会してからのことです。きっかけは豪州に移住した元在日ベトナム人留学生仲間チュン・バン・タン（Truong Van Tan）氏からの、「早く工藤さんのお見舞へ行くように」という催促のメールでした。正確な日までは覚えていませんが２０１６年夏が終わり、残暑はまだ厳しい１０月だったと思います。

４０年以上の年月が経ってからの再訪ですので、道に迷ってやっと辿り着いた昔の寮の玄関前に立った瞬間、記憶がよみがえり感無量でした。一呼吸おいてからドアーを開け中に入り、左奥の部屋にいる工藤さんとの対面、不思議な事に、工藤さんは私を覚えていて、穏やかな笑いを浮かべながら静かな声で「フックさん？」、「はい、大変久しぶりで失礼しました」。それから二人の間に色々の話が弾み、寮の再建プロジェクトの毎月第一日曜日に会合があるということを知り、翌月の会合から私は顔を出し今日まで至っています。

私は寮生ではないと書きましたが、寮に寄せる思いには熱いものはあり、私の青春はこの場所にありました。この思いは決して私だけのものではなく、少なくとも再建プロジェクトに賛同し寄付した３２名の元在日ベトナム人留学生の共通の思いでもあると推察しています。当時、長いベトナム戦乱に翻弄されていた私たちに色々の形で寛大なご支援の手を差し伸べましたのは、穂積五一先生はじめ、田井重治様、田中宏先生、小木曽友さん、近藤昇さん、工藤正司さん、新石正弘さん、長谷川義春さんなどと他の多くの有志の方々でした。政治的信条はともかく、皆様の心の底には一貫して「弱い立場の者に寄り添う」という温かみを私は感じました。

やがて私は実習生として日本の企業に入社し正社員になり、組織の階段を一段ずつトップまで登り詰めました。入社の昭和４１年（１９６６）から、退職の平成２９年（２０１７）まで一社を貫徹しました。企業活動には大学で学んだ専門知識がものをいいます。しかしリーダーになるためには頭脳だけでは決して十分ではありません。むしろ勉学以外に体得した経験、多様な意見を理解する感性、とりわけ少数意見の価値や弱い者の価値観の尊さに共感できる感性「Empathy」がなければ皆の意志を束ねて同じ方向へ向かわせることは出来ません。この能力こそが決定的な力だと分かるようになりました。寮での活動は間違いなくこの感性を育ててくれるはずです。

寮が再建できれば「弱者に寄り添う精神」が継承されるという一心で私はこのプロジェクトに参加しました。プロジェクトを推進する日々、ああでもないこうでもないとかんかんがくがく議論し会い、説得し合い、知恵を出し合い、その過程において常にこの場所には「寮生の生命が第一」をモットーに、建物には高い安全性を優先し、寮生活・運営には「自立精神重視」の思いで寮則を定めました。充実した議論でした。

新星学寮はCOVID-19の世界的感染拡大の真最中にも関わらず、順調に運営されている現状を見て、寮生はきっと地球規模の新しい時代に相応しい感性を磨き上げて、立派に成長するでしょう。私はそう確信しています。

＊注記

2021年3月22日執筆

新星学寮友の会会報第１号2021年3月に掲載