| = |
T.T.KH là ai? Hoàng Tiến T.T.Kh. với những câu thơ xót xa cảm động: Tôi vẫn
đi bên cạnh cuộc đời Vậy T.T.Kh. là ai? Nam hay nữ? Bút danh này chỉ thấy ghi ở ba bài thơ đăng trong Tiểu thuyết thứ bảy và một bài trên báo Phụ nữ, rồi thôi, không thấy xuất hiện nữa. Ông Hoài Thanh, năm 1941, có soạn cuốn Thi nhân Việt Nam cũng trích dẫn T.T.Kh. với lời ghi chú: "Sau khi bài thơ kia đăng rồi, xóm nhà văn bỗng xôn xao, đến mấy người nhất quyết T.T.Kh. chính là người yêu của ḿnh. Và người ta đă phê b́nh rất náo nhiệt. Có kẻ không ngần ngại cho những bài thơ ấy là những áng thơ kiệt tác...". Hôm nay xin công bố với bạn đọc, một thông tin chúng tôi được biết về T.T.Kh. Người kể c̣n sống, mà T.T.Kh. cách đây bốn năm vẫn c̣n gặp. Chúng tôi thấy cần phải công bố ngay v́ nó có lợi cho việc là văn học sử sau này. Số là vào dịp hội đền Bà Tấm năm nay (Kỷ Tỵ, 1989), chúng tôi rủ nhau sang Phú Thụy dự hội. Cùng đi có nhà thơ Lương Trúc thuộc lớp thơ trước Cách mạng tháng Tám, năm nay đă 74 tuổi (tên thật là Phạm Quang Ḥa), bạn thân với các nhà thơ Thâm Tâm, Nguyễn Bính và Trần Huyền Trân. Chính bài Tống biệt hành Thâm Tâm viết tặng Phạm Quang Ḥa khi đi hoạt động cách mạng. Nguyễn Bính cũng có bài thơ tặng Phạm Quang Ḥa mở đầu bằng hai câu:
Nhà thơ Lương Trúc là người cung cấp tư liệu, và tất nhiên ông sẽ sẵn sàng chịu trách nhiệm về họ tên tác giả Hai sắc hoa ti-gôn được công bố dưới đây. Cùng nghe hôm đó với tôi có nhà thơ Trần Lê Văn và nhà thơ Tú Sót. T.T.Kh. tên thật là Trần Thị Khánh, người yêu của Thâm Tâm. Hai người yêu nhau, nhưng biết không lấy được nhau, hẹn giữ kín mối t́nh, để đỡ phiền đến gia đ́nh của nhau sau này. Cô Khánh đọc Tiểu thuyết thứ bảy in truyện ngắn Hoa ti-gôn của Thanh Châu (số tháng 9-1937) xúc động, tự thổ lộ câu chuyện riêng bằng bài thơ Hai sắc hoa ti-gôn và gửi đăng Tiểu thuyết thứ bảy. Bài thơ in ra gây xôn xao trong làng văn chương như ông Hoài Thanh ghi nhận. Tiếp đó để giải thích lư do viết bài Hai sắc hoa ti-gôn, T.T.Kh. gửi đến Tiểu thuyết thứ bảy một bài nữa, với tiêu đề là Bài thơ thứ nhất và viết tặng riêng Thâm Tâm bài thơ Đan áo. Lại càng xôn xao, nhiều người cho là nam giới giả danh, nhiều người nhận là người yêu của ḿnh, trong số này có nhà thơ Nguyễn Bính. Thâm Tâm hồi ấy c̣n trẻ, với tính hiếu thắng của tuổi trẻ, ông đă gửi báo Phụ nữ đăng bài thơ Đan áo để minh chứng với thiên hạ rằng T.T.Kh. chính là người yêu của ḿnh. Tất nhiên không có sự đồng ư của T.T.Kh. Và thế là T.T.Kh. giận, cô viết bài thơ lấy tiêu đề Bài thơ cuối cùng gửi đăng ở Tiểu thuyết thứ bảy, vừa hờn vừa giận đầy yêu thương, và cũng từ đấy T.T.Kh. "tắt lịm" trên thi đàn. Sau này, Thâm Tâm có viết một bài thơ dài để trả lời T.T.Kh. bài Các anh, (tập thơ mới của Thâm Tâm, nhà xuất bản Văn học 1987, có in bài Các anh nhưng đây chỉ mới trích một phần). Lời bàn: Có người viết hàng trăm bài thơ, in hơn chục tập thơ, mà không gây được mộ vang hưởng nào trong nghệ thuật thơ. T.T.Kh. viết bốn bài, có bài đă gây được vang hưởng. Thơ hay đâu cần nhiều. Phê-lích ác-ve (Félix Arvers, 1806-1850) chỉ nhờ bài T́nh tuyệt vọng mà tên tuổi được ghi trong văn học sử Pháp. Mới hay trong "lănh địa" nghệ thuật, số lượng chỉ là cái không đáng kể. T.T.Kh. cần phải đợc xem xét và đáng giá như một tác giả của ḍng thơ lăng mạn trước Cách mạng tháng Tám. Điều đó không có ǵ là quá đáng. Được biết T.T.Kh. về sống ở Thanh Hóa đă bốn năm nay, không biết bây giờ bà c̣n hay mất, nhưng cứ xin phép cho chúng tôi được công bố điều bí mật trên v́ nghĩ rằng: Thời gian đi đă dài, nhà thơ Thâm Tâm đă mất, ông nhà cũng quy tiên. Vả lại, cũng v́ công việc của văn sử học, nếu đă t́m ra tác giả của một tác phẩm nổi tiếng th́ dù đắn đo đến đâu rồi cũng phải công bố. Hoàng Tiến
|
|