Tôi đã mơ được sống trong khu La-Tinh không biết từ bao năm rồi nhỉ ? Khi xem vở kịch « Những Hồn Ma » (Les Revenants) của Ibsen, tôi đã xúc động biết bao khi nghe từng câu chữ mà nhân vật Oswald đã mượn để thuật lại cho vị cha xứ về niềm hoan lạc của đời nghệ sĩ sống tự do phóng túng giữa Paris. Còn với vở « Cô gái du dân » (La Bohème) của Pucchini, khi nghe tiếng hát của mấy cậu sinh viên đang say túy lúy trong một con hẻm nhỏ, hay giọng ca buồn bã của chàng thi sĩ Rodolphe khi chia tay với người yêu giữa một buổi mai tuyết giá, tôi đã muốn một ngày nào đó – ít nhất phải một lần – nếm cho được những niềm vui hay nỗi buồn như họ. Truyện ngắn của Maupassant, thơ của Richepin, truyện kể của Bourget và nhất là « Lời tâm tình của Claude » (La Confession de Claude ) mà Zola đã viết khi ông còn trẻ...đối với tôi, chừng ấy là những tập sách hướng dẫn tuyệt vời để hiểu rõ khuôn mặt thật của khu phố La-Tinh.

Tôi đến nhà ga Lyon ở phía đông-nam thành phố Paris đúng vào thời gian mà trong góc những con hẻm hay dưới cây mấy hàng cây viền theo đại lộ, hãy vòn vương lại những vụn giấy confetti đủ màu sắc mà người ta đã ném tung lên vào dịp lễ để rồi quét đi sau đó, tức là tôi đến đúng ngay sau lễ « Giữa mùa chay » (Mi-carême). Trước tiên, tôi gọi một chiếc xe ngựa đưa mình về khu tả ngạn của sông Seine để đặt hành lý xuống ở một khách sạn trong Khu La-Tinh, nơi tôi hằng ao ước đến.

Hầu hết mọi người biết về xóm này qua tranh ảnh. Sau khi đi ngang qua L’Ile de la Cité nơi có ngôi thánh đường Notre Dame vô cùng trang nghiêm lại hết sức dịu dàng đang vươn mình, vượt qua một cây cầu trên dòng sông Seine rồi tiến lên phía đại lộ Saint-Michel thì ta đã gặp ngay khu La-Tinh, thiên đường của biết bao nhiêu thi nhân, họa sĩ và sinh viên.

Khi đến giữa đại lộ ấy rồi, ta sẽ thấy vườn Luxembourg ở bên mặt, còn bên trái là cái nóc hình tròn của Điện Panthéon. Trước mặt Lycée Saint-Louis – mà Phân khoa Y của Đại học Paris (Faculté de Médecine) nằm sau lưng – ta thấy có bức tượng Auguste Comte được dựng lên trước mặt tòa nhà Khoa Văn (Faculté des Lettres) vốn che mất Khoa Luật (Faculté de Droit) đằng sau. Còn như phía trước Lycée Louis-le-Grand thì đã là nơi bắt đầu « Con đường các trường » (Rue des Ecoles), hai bên mọc những ngôi trường như “Đại học mở quốc gia” (Collège de France)[12] hay “Trường Bách Khoa” (Ecole Polytechnique). Ngoài chúng ra, trong Khu La Tinh này hãy còn rất nhiều những « trường lớn » (Grandes Ecoles) khác và những tòa nhà màu xám đó bao giờ cũng được kẻ mấy khẩu hiệu « Tự Do-Bình Đẳng-Bác Ái » (Liberté-Egalité- Fraternité) trên vòm cao.

Như thế, có thể tính được là hàng chục ngàn sinh viên tụ tập ở khu phố này. Không những họ đến từ các quốc gia Âu châu mà còn từ những đất nước xa xôi hơn nữa như Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập. Mỗi năm đều có vài nghìn sinh viên, sau khi học xong, đã từ giã khu phố, và thay vào đó,sẽ có hàng nghìn thanh niên khác đến trám chỗ. Cho dù thời gian, con người và tư tưởng trôi đi mất nhưng trong khu phố này vẫn có một thứ không hề thay đổi, đó là giấc mơ của tuổi trẻ. Giấc mơ đó đã mang đến một sức mạnh và nhiệt tình có thể xóa đi mọi đau khổ, ngay cả sự tuyệt vọng.

Khác với bảo tàng viện Le Louvre (Musée du Louvre) là nơi người ta thu thập những mỹ thuật phẩm xưa cũ, Bảo tàng viện Luxembourg nằm ở góc vườn này là một « cung điện » của nghệ thuật mới, hình như dành cho bọn trẻ chúng tôi thưởng thức. Không xa đó bao nhiêu và sau khi đã đi ngang qua mặt tiền của trụ sở « Thượng viện » (Sénat), ta thấy hiện ra trước mặt mình Nhà hát Odéon (Théâtre d’Odéon), như người ta vẫn nói, cái nôi của sân khấu kịch nghệ mới và tự do. Trong những dãy hành lang tối của các khu buôn bán (galeries) nằm bên tay mặt và tay trái của nó, ta sẽ bị lôi cuốn bởi những tác phẩm mới ra đang bày trên quầy những hiệu sách. Nơi đây, từ sáng đến chiều, những nhà nghiên cứu và sinh viên khao khát kiến thức vẫn thường xuyên lui tới.

Trưa qua đi và chiều đã tới nhưng trên đại lộ, người qua kẻ lại vẫn tấp nập, rộn ràng, bắt đầu với đám học sinh, sinh viên nhanh nhẩu, vừa ra khỏi các lớp học hay giảng đường. Trong khi đó, có tiếng vĩ cầm hay dương cầm hay tiếng ai hát vọng ra từ cửa sổ của các khách sạn hay nhà trọ (pension) mọc liền bên nhau trong những con hẻm. Ở tầng trệt của mấy cửa hiệu là cảnh tượng những cô gái trẻ mặc tạp dề hay mấy bà chủ nói với giọng sang sảng. Cuối cùng, khi ngày đã hoàn toàn chấm dứt, tiếng đồng hồ treo trước mặt cái mái hình cầu của Đại học Sorbonne ngân lên rõ mồn một cho biết từ đây khu phố đêm đặc biệt của Paris đã bắt đầu cuộc sống nhộn nhịp của nó. Cùng với ánh đèn và tiếng nhạc của các quán ăn góc phố, người ta nhận ra là hầu như nơi nơi đều có bóng dáng của những nàng con gái đang tìm cách quàng tay mấy chàng trai trẻ đang kiếm thú vui. Họ là những nàng “kiều nữ” (grisettes)[13] của khu La Tinh, vốn vẫn được thi ca và tiểu thuyết nhắc đến luôn. Trong bọn họ thường có các cô người mẫu cho họa sĩ và « nàng thơ » của thi nhân.Thực ra, họ chẳng ăn mặc sang trọng kiểu áo dạ hội dài đến quét đất với những món trang sức hình ngôi sao và hoa cài trên nón lấp la lấp lánh như ta có thể thấy trong một hiệu ăn hàng đầu của Paris hay trong hành lang một kịch trường. Họ chỉ hiện ra nơi đây với sự sống động và cái vẻ đáng yêu đầy nữ tính mà đàn bà các khu vực khác trong thành phố không thể nào bắt chước. Họ thường là những cô gái nhỏ con, mũ đội lệch lạc còn quần áo thì phía dưới thường ngắn cũn cỡn.

Hôm đến được khu La-tinh, trước tiên tôi đã dạo một vòng chung quanh sau đó mới vào trong một quán cà phê đang có tiếng nhạc nổi lên to hết cỡ.

Ở giữa một gian phòng rộng có gắn tranh bằng kính màu mà bức trên trần vẽ hình ảnh những nữ thần (nymphe) son trẻ trên thượng giới, có sáu nữ nhạc công ăn mặc toàn trắng và cùng một kiểu. Họ đang chơi một điệu nhạc nhanh, có lẽ là « polka »[14] với một dương cầm,. hai vĩ cầm, một trung và một đại hồ cầm.

Chung quanh đó là những dãy bàn được sắp đặt để giữa chúng chỉ có một khoảng trống đủ đi qua đi lại. Những người khách trẻ ngồi đó, kẻ thì nghe âm nhạc một cách lơ đãng, vài kẻ khác đang chú tâm đánh bài, kẻ đọc báo, người lật một cuốn tạp chí hay viết thư. Có những kẻ lại đang tranh luận to tiếng về một vấn đề nào đó.

Mùi khói thuốc làm ánh sáng gian phòng trở nên vàng vọt. Không khí ở đây ấm và nặng nề. Một khúc nhạc vừa chấm dứt là tiếng người nói, tiếng bát đĩa và ly cốc chạm vào nhau đã vang lên như thủy triều dâng. Khách hàng và mấy anh bồi đi đi lại lại, họ di chuyển giữa những chỗ trống dùng làm lối đi. Chỗ cánh cửa mở ra khép vào không dứt, xuất hiện một nàng “kiều nữ” ăn mặc lịch sự, đội trên đầu một chiếc nón có đính lông chim và cố ý lật ngửa ra sau. Có lẽ nó là mốt mới năm nay. Cô vừa đi ra thì ngay sau đó, đã có một cô gái khác bước vào và tức khắc đến ngồi ở cái bàn đã có một người đàn ông ngồi sẵn và hai bên có vẻ như đã từng quen biết. Những cô khác đang bàn tán xôn xao, có vẻ còn chưa ngớt chuyện, trong khi một cô khác ngồi một mình ở cái bàn riêng cách mọi người thật xa, đang sửa đi sửa lại cách đội mũ và xăm xoi bóng mình trong một cái gương soi gắn ở bức tường đối diện. Đó là chưa kể một cô nàng cứ đi qua đi lại khắp phòng với cái dáng yểu điệu của một nữ diễn viên trên sân khấu, thế rồi cũng chính cô đó đã ngừng lại và đứng bất động một hồi lâu ở lối vào nhà vệ sinh rồi tán gẫu với người đàn bà phụ trách chỗ ấy. Một bà lão bán hoa mặc một bộ quần áo xập xệ đi hết chỗ này đến chỗ khác, đôi khi ép uổng mọi người để bán cho bằng được. Một người đàn ông với một bộ đồng phục có đơm cúc vàng, đang rao bán mấy thức nhắm như hạt dẻ khô, tôm khô, ô-liu xanh vv...cùng với rượu vang đựng trong một cái xách nhỏ trên tay. “Bồi!”, “Cho cốc bia!”, “Một cà phê!”, “Một cà phê kem!” “Tính tiền đi!”, “Thưa ông” vv..là những tiếng khách đặt hàng và tiếng trả lời lại của mấy anh hầu bàn trong khi vẫn thoăn thoắt di động.

Tôi đã tìm ra một chỗ trống và ngồi xuống đó để quan sát kẻ đang đứng chung quanh tôi, từ người này đến người khác. Có lẽ tất cả đều là sinh viên. Một người với đôi vai rộng, nét mặt khắc khổ và hàm râu quai nón làm ta liên tưởng tới một chính trị gia, kẻ khác thì trẻ trung, mày râu nhẵn nhụi, với một túm tóc rơi xuống trán, đôi mắt hiền lành gợi nhớ hình ảnh anh chàng Paulo trong vở tuồng nói về nàng Francesca. Một người khác trông giống như nhà nghệ sĩ thực thụ nhưng hãy còn vô danh, anh mặc một bộ quần áo bằng nhung đã sờn rách, đeo khăn choàng và có một hàm râu rậm, trong khi ấy một anh chàng khác, ăn mặc tươm tất, đi găng trắng và đội mũ quả dưa, đang ngồi một đống vì rầu rĩ. Quần áo họ đều khác nhau và mặt mũi cũng cho thấy họ thuộc những nòi giống khác nhau. Anh mũi to kia có lẽ là người Đức, anh khác với cái trán bèn bẹt, có lẽ là dân Nga. Còn người có đôi mắt đen kia, chắc hẳn dân Tân Ban Nha, anh chàng đôi má ửng đỏ phải là gốc Ý.

Tự nhiên tôi đâm ra nhớ lại thời xưa, thuở còn đi học. Tôi nhớ đến những ngày tháng sống trong khu Kanda và Hongô nơi tụ tập đủ loại khuôn mặt đến từ các vùng miền khác nhau của Nhật Bản và nó cũng làm cho tôi nhớ đến những cảnh tượng xảy ra trên lầu hai của một cửa tiệm chuyên bán món thịt bò hầm, trong căn buồng trải chiếu tatami sâu trong một hiệu mì kiều mạch (soba) và cuối cùng là những xóm ăn chơi.

Sau khi nghỉ được một chút, các nàng nhạc công trở về chỗ cũ và cầm lấy nhạc khí. Chợt người ta nghe giữa tiếng nói chuyện và gọi nhau ơi ới, một điệu nhạc bắt đầu trổi lên: La Traviata, vở nhạc kịch sân khấu Ôpêra của Ý mà tôi biết. Đây lại là phần đầu của vở ấy, nó trình bày quang cảnh những người đàn bà và đàn ông uống rượu và vui đùa cả đêm. Nếu cây vĩ cầm nhại cái giọng cao vút của người nữ thì cây trung hồ cầm lại phát ra những âm trầm, thùng thình của giọng nam.Cây dương cầm dạo những nốt nhẹ và thanh nhã gợi ra hình ảnh một điệu vũ, có lẽ muốn trình bày niềm vui của cuộc đời phóng đãng.Thế rồi, những nốt nhạc đưa vở kịch đi xa hơn, đến chỗ làn điệu của Alfred và đoạn trả lời chàng của người đẹp Violetta đang bối rối...Thế rồi dần dà tiếng vĩ cầm và trung hồ cầm sau khi được chơi chung một đỗi đã quyện lại vào nhau, làm hình dung ra được tình cảm gắn bó và quấn quít của đôi thanh niên nam nữ. Tôi lẩm nhẩm một mình nhiều lần cái điệp khúc song ca (duo) có tên là Un di felici (Một ngày hạnh phúc) mà may mắn là tôi hãy còn nhớ đúng lúc. Căn phòng vẫn ấm áp và nặng nề, bầu không khí đục nhờ, huyền ảo, làm chúng tôi say. Có lẽ vì cớ đó nên cho dù không ý thức rõ ràng là như vậy,, tôi bắt đầu hồi tưởng lại những tháng ngày xưa cũ đã qua đi như trong một giấc mơ. Tôi thèm thuồng sự trẻ trung những người đang ở quanh tôi trong căn phòng này, sao mà họ lại giống những nhân vật của vở nhạc kịch Ôpêra mà giàn nhạc đang chơi đến thế!

Chợt có một người đàn bà đến chiếm lấy cái chỗ trống nằm chênh chếch ở trước mặt tôi. Cô ta làm tôi ngạc nhiên nên tôi đã ra khỏi trạng thái mộng mơ mà âm nhạc vừa ru tôi vào. Cùng lúc đó, tôi thấy nàng khi vừa ngồi xuống đã làm giống như mọi người là đảo mắt nhìn một vòng chung quanh mình. Làm như thế, đôi mắt của tôi đã bắt buộc phải giao nhau và nàng không ngần ngại hỏi tôi trong khi miệng nở một nụ cười thân thiên: “Ông là người Nhật phải không ạ?”

Nàng hơi nhỏ con, đầu đội một cái mũ sác-lốt (charlotte) màu tím đậm, được kết chung quanh bằng một sợi ruy băng màu hồng mà hai đầu thả xuống má như hai lọn tóc. Nàng mặc một chiếc áo vét kiểu Anh có sọc hai màu xanh ô-liu và đen. Hai cánh tay áo rộng và ngắn cho thấy dáng hai cánh tay dịu dàng thon thả trong hai chiếc găng dài bằng lụa xám. Thật khó lòng đoán tuổi người con gái này bởi vì những người đàn bà Paris bí ẩn như cô thường có một cách trang điểm khá khôn khéo.Mái tóc của nàng uốn thành lọn hình tròn, lộ ra dưới vành nón, trông giống như những đám mây, đủ dày để che cả hai bên mang tai và đủ nâu để cho khuôn mặt đánh phấn trắng nổi hẳn lên một màu trắng sáng. Hơn nữa, nếu có dịp nhìn thật gần, ta sẽ thấy là làn da mặt của nàng hết sức mịn màng, cuối mắt hãy còn chưa có đuôi như chân vịt và cũng chưa có một nếp nhăn nào ở khóe mắt hay khóe miệng. Tuy nhiên cặp má nàng hơi buồn và hóp vào chút đỉnh còn đôi mắt thì sẫm màu, biểu lộ một sự mệt mỏi có lẽ là kết quả của nhiều nỗi lo âu mà nàng đã trải qua suốt một cuộc đời trôi nổi.

Người ta thường bảo các cô gái Paris không bao giờ già và tôi phải thừa nhận là đúng như vậy. Nàng đây cũng là một trong những “người đàn bà không tuổi” đó. Tôi vẫn biết nàng không còn trẻ nữa nhưng cái gáy xinh xắn, đôi vai mảnh khảnh, những ngón tay thanh tú với cái móng sáng bóng kia, bao nhiêu đó dường như đã đủ làm tôi mê mệt.

Tôi chận anh hầu bàn đang đi ngang để gọi thức uống mà nàng chọn. Nàng bèn kéo ghế mình sát bên tôi thêm chút nữa và đặt câu hỏi:

-Không đâu. Tôi mới tới được hai, ba hôm thôi. Còn cô? Tôi thấy cô có vẻ quen biết nhiều người Nhật?

Nàng trả lời tôi kèm theo một nụ cười. Nhưng sau khi nhấp một ngụm cà phê, nàng nói tiếp:

Tôi vẫn chưa liên lạc với cộng đồng người Nhật ở Paris từ khi đặt chân đến thành phố nhưng tôi biết có nhiều sinh viên ngoại quốc qua lại khu vực này. Không vì một lý do gì đặc biệt, tôi hỏi nàng có quen một người Nhật nào chăng?

-Hiện giờ thì em không quen ai cả. Thỉnh thoảng có dịp nói chuyện với mấy người Nhật ở Panthéon hay ở cái Bar Victoria thôi. Nhưng em không biết tên người ta.

-Không, em không biết ai cả mà! Hai ba năm trước, em quen hầu hết cư dân Nhật Bản trong khu vực này nhưng nay thì không quen ai.

-Thôi, được. Kể cho tôi chuyện mấy người khách xưa của cô vậy. Có ai nào?

Một bà già bán hoa đi qua đi lại rồi dừng chân ở trước mặt, nói với tôi một câu nhưng là để mua lòng cô gái ngồi bên cạnh:

-Bà ơi, đắt quá. Nhưng nếu là loại hồng bạch, bà có thể xuống giá đến 50 xu chứ?

Thường thì trong trường hợp đó, người bán hàng sẽ mè nheo dông dài về giá hoa bán ngoài chợ, về giá vốn lúc bà mua lại của người ta cũng như kể lể về cảnh khổ của mình. Tôi bèn đưa bà 1 quan như cái giá bà đã yêu cầu lúc đầu.

Sau khi nhận được bó hoa, người đàn bà ngồi bên cạnh tôi bèn ép nó lên môi rồi ưỡn người ra, thở dài một tiếng và nói:

Nàng chồm qua bàn đưa bó hoa đến ngay cánh mũi tôi rồi trịnh trọng ghim một đóa trên cổ áo của mình, xong rút đóa hoa lớn nhất để gắn vào ve áo tôi. Nàng hỏi:

-Em nói đúng mà. Tất cả mọi người chứ ông. Họ nói màu đỏ là màu rợ. Phải không? À mà ông có biết một họa sĩ tên Tsukahara không nhỉ. Ông ấy vẫn bảo màu nón của em không được thanh nhã.

Vì là một họa sĩ, ông Tsukahara này chắc phải là họa sư thuộc trường phái hội họa Tây phương nào đó ở Nhật mà tranh vẽ hầu như đã trở thành những tác phẩm cổ điển. Bởi vì ông đến Paris du học cách đây đã mười năm. Người đàn bà này trông trẻ, điều đó làm tôi ngạc nhiên và thấy mình càng lúc càng khó lòng đoán được tuổi tác của nàng.

-Vâng, em có quen. Sau khi về Nhật xong, ông có viết thư cho em khoảng một hai năm nhưng...Bây giờ, em không biết ông ấy làm gì...

-Ông ta là một họa sư đấy. Về sau, ông có dạy vẽ cho người Nhật, cô ạ.

Nàng ngồi một lúc không nói năng, rồi sau đó, ngửi mùi hương của đóa hồng trắng ghim trên cổ áo mình và tiếp lời:

-Dĩ nhiên thôi. Chuyện đã qua lâu rồi. Ở Paris, làm cái nghề như bọn em, nhiều khi quên mất cả thời gian.

Nếu cô ta là người Nhật, nhất định là cô sẽ không trả lời dứt khoát. Thế nhưng là một người đã có thói quen không che dấu tình cảm, cô khẳng định ngay: “Có chứ!” với nụ cười thơ ngây cùng với một cái gật đầu:

Cùng lúc, nàng bất chợt chìa cho tôi xem ngón tay xinh xắn và nói cho tôi biết:

-Ông ấy tặng em chiếc nhẫn này đấy. Ông ấy bảo nó được đánh ra từ một đồng tiền rất cổ. Có thật không ông?

Đúng như cô nói, đó là một đồng tiền vàng Nishukin (Nhị chu kim) của thời Edo được đánh thành nhẫn.Lúc đó, bỗng nhiên trong đầu tôi hiện ra hình ảnh của La belle nue devant un miroir (Mỹ nhân khỏa thân trước tấm kính), bức tranh mà tôi đã được xem trong một cuộc triển lãm hội họa Tây phương hồi còn đi học. Ai cũng biết tên họa sư tác giả của bức tranh vì thời gian đó đã xảy ra một cuộc tranh luận về hội họa Pháp đương đại và đạo đức công chúng, vấn đề mà xã hội Nhật Bản không ngừng đề cập tới. Tôi cũng thế, vì tự cho mình là một nhà phê bình hội họa có hạng, tôi đã đăng một ký sự dài trong một tạp chí bạn trẻ...nhân vật gọi là Belle nue devant un miroir đó biết đâu chẳng là người đàn bà đang ngồi trước mặt tôi đây..

Người đàn bà dần dần nhớ lại thêm nhiều chi tiết về quãng đời xưa cũ và không ngăn được việc thổ lộ những câu chuyện vui buồn hồi đó. Với ánh mắt đầy hoài niệm của một kẻ đang chìm đắm trong mơ màng, nàng nhìn tôi mà như đang vuốt ve một hình bóng cũ, có lẽ vì tôi cùng một giống nòi với người xưa của nàng. Nàng kể:

-Em gặp ông ấy lần đầu tiên vào trong thời gian mà ngày nào em cũng đến làm việc ở xưởng vẽ của ông XXX trong khu Faubourg Saint-Germain.Lúc đó mẹ em hãy còn sống. Về sau, khi còn có một mình, em mới phải làm cái nghề này để có được cuộc sống dư dả hơn. Thế rồi, em đã đi lại với ông ấy thường xuyên và sống chung với nhau suốt hai năm trời. Ông ấy thích lái ca-nô lắm nên ban đêm, chúng em hay ra sông Seine chơi thuyền..

Nàng kể lại những chuyện tưởng chừng như mới xảy ra hôm qua. Thế nhưng cái tên Tsukahara với tư cách một ông thầy dạy vẽ thì thế hệ trẻ Nhật Bản bây giờ chắc không ai biết tới. Không có một nước nào thay đổi nhanh chóng trước những trào lưu tư tưởng cho bằng nước Nhật. Có những điều chúng ta cho là mới lạ, không bao lâu nữa, sẽ lỗi thời ngay.

Tiếng nói chuyện ồn ào không dứt và tiếng cười dậy lên chung quanh thiếu điều bóp nghẹt tiếng nhạc đang hòa tấu nhưng đột nhiên, giọng vĩ cầm nổi lên cao vút như ai đang thổn thức:

-Em muốn mình sẽ không bao giờ quên ông ấy. Thực ra thì đối với em, đã làm cái nghề như thế này thì ông ấy không phải là người khách duy nhất. Nhưng dù sao, ông ấy là người đầu tiên sống chung với em như hai vợ chồng suốt một năm, rồi thêm một năm nữa.

-Thế nhưng dù có khóc lóc bao nhiêu thì em và ông ấy cũng đã quyết tâm chia tay nên em không nhìn lại phía sau nữa. Nếu tiếp tục khóc như thế thì em biết sinh sống bằng cách nào? Cho nên em đã trở lại làm việc như trước kia, và dĩ nhiên, phải bám theo những người khách ngoài đường. Nhưng vì muốn đi chơi với khách Nhật nên em thường tìm họ trong những quán cà phê đông người.

-Thế rồi sau đó cô có đi lại thân mật với khách Nhật nào khác không?

-Tsuyama...một nhà quí tộc tên Tsuyama. Chẳng hay ông có biết người đó không?

-Ông đó mặt mày mũm mĩm và non choẹt. Sinh viên trường Luật, ông ạ! Em đã đi chơi với ông ấy ở nhiều nước từ bên Đức qua đến Mốt Cơ Va trong kỳ nghỉ hè...

-À, tiến sĩ Nakagawa à? Ông ấy chết cách đây hai năm. Ông là giáo sư ngành Sử.

Tôi chợt nhớ gương mặt của vị tiến sĩ lúc nào cũng tỏ ra khắc khổ và không nghĩ về điều gì khác ngoài việc giữ gìn phẩm giá. Ngay cả những ông Nhật mà tôi quen biết lâu năm, đã cùng nhau bàn luận dưới ánh đèn và trong khi nghe nhạc, về các kiểu nón đàn bà cũng như về các buổi tập nhảy đầm, không biết khi về đến Nhật,họ có làm bộ mặt nhăn nhó hay không đây?

Khi nghĩ đến đó, bỗng dưng tôi thèm cái số phận của những người đàn bà ở Paris. Dù có phải sống cuộc đời bán phấn buông hương nhưng lúc nào họ cũng trang điểm đẹp đẽ, thanh tân, mỗi đêm rộn rã tiếng cười tiếng nhạc và thờ ơ nhìn năm tháng trôi qua.

Tôi không thể hỏi tuổi của nàng, chẳng vì một lý do gì đặc biệt.

Mấy nàng nhạc công đang chơi một khúc trong Thaiis của Massenet. Đó là đoạn mà Thaiis, một kỹ nữ người Ai Cập đang khẩn cầu Nữ thần Vénus cho mình giữ được mãi mãi tuổi trẻ và sắc đẹp. Không còn biết làm gì khác, nàng Marion, người coi bộ chẳng có vẻ cảm động gì đặc biệt với khúc nhạc đang chơi, chỉ biết gõ nhẹ trên mặt bàn theo nhịp điệu quen thuộcấy, với ngón tay trỏ đang đeo chiếc nhẫn kỷ niệm.

[11] Trong ấn bản của Nxb Shinchô ra mắt vào tháng 7/1951, nguyên tác mà chúng tôi sử dụng, nhan đề đã được đổi thành Omokage (Hình bóng cũ).

[12] Định chế giáo dục khai phóng rất đặc biệt và danh giá của nhà nước Pháp, cho phép tất cả mọi người ghi danh được dự thính và mời các giáo sư giỏi giang đến giảng nhưng không tổ chức thi cử và không phát bằng.

[13] Grisette nguyên nghĩa con chim chích màu xám, hay những cô gái đỏm đáng, nhưng là tiếng lóng để gọi cái cô gái làng chơi trong khu La Tinh.

[14] Polka là tên một điệu nhạc nhanh và tươi sáng, đi kèm với điệu múa tay đôi, bắt đầu năm 1830 ở vùng Bohemia, sau thịnh hành khắp nơi nhất là vào thế kỷ 19.

Một trong những bút hiệu của anh Đào Hữu Dũng, sinh năm 1945 gần Đà Lạt. Nguyên quán Hương Sơn, Hà Tĩnh. Theo học Chu Văn An (1960~1963) và Đại Học Sư Phạm Sài Gòn trước khi đến Nhật năm 1965. Tốt nghiệp Đại Học Đông Kinh (University of Tokyo) và Đại Học Paris (Pantheon-Sorbonne). Tiến sĩ khoa học truyền thông. Giáo sư đại học. Hiện sống ở Tokyo và Paris. E-mail: dhdungjp@yahoo.com

® "Khi phát hành lại bài viết của trang này cần phải có sự đồng ý của tác giả (dhdungjp@yahoo.com)
và ghi rõ nguồn lấy từ www.erct.com