|
What Can I Do? Chương 15:
Jane Fonda
* Trong mười hai lần Diễn tập Chữa lửa mỗi Thứ sáu - Fire Drill Fridays trước đây, chúng ta đă tập trung chủ yếu vào tác động của nhiên liệu hóa thạch đối với khí hậu, đối với môi trường sống của chúng ta và đối với các cộng đồng nạn nhân ở tâm điểm của tai họa độc hại v́ nhiên liệu hóa thạch. Cuối cùng, đă đến lúc chúng ta phải đề cập thẳng thắn đến sự cần thiết phải đối mặt đ̣i hỏi các công ty nhiên liệu hóa thạch phải chịu trách nhiệm, và cách thức thực hiện đ̣i hỏi ấy. Để tôi bắt đầu câu chuyện này bằng một điều lạ lùng mà tôi đă không để ư cho đến khi dời qua Washington DC cho chương tŕnh Fire Drill Fridays: Tôi không ngờ có cơ man nào là người, thậm chí cả những người tự xưng là nhà cổ động vô địch về khí hậu!, từ chối đề cập chứ đừng nói đến thảo luận, về nhu cầu phải giảm lượng nhiên liệu hóa thạch ngay tại nguồn của chúng. Chưa bao giờ trong suốt 25 năm đàm phán quốc tế về khí hậu mà có được một cuộc thảo luận có ư nghĩa về việc ngừng khai thác nhiên liệu hóa thạch. Ngay cả Hiệp ước Khí hậu Paris và Nghị quyết Green New Deal cũng đă chẳng nhắc đến cụm từ “nhiên liệu hóa thạch”! Mặc dù nhiên liệu hóa thạch là động lực độc nhất hay lớn nhất của biến đổi khí hậu; măi đến gần đây, nhiều nhà môi trường, kể cả một số tổ chức môi trường lớn nhất, cũng vẫn hiếm khi đả động đến nhiên liệu hóa thạch, và tránh xa bất kỳ lời kêu gọi nào để giảm thiểu chúng. Họ nói về một tương lai năng lượng sạch bền vững. Họ nói về các tấm pin mặt trời. Họ nói về cối xay gió và bảo tồn điện năng. Nhưng ít ai nói về sự cần thiết phải đối đầu với ngành nhiên liệu hóa thạch. Và khi nói đến việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, các chính trị gia Hoa Kỳ cũng chẳng hơn ǵ ai. Rất ít chính trị gia thừa nhận sự cần thiết phải giữ nhiên liệu hóa thạch nằm yên trong ḷng đất. Tôi đă hoàn toàn thất vọng khi tôi nhận biết điều này. Tại sao chiến đấu với khủng hoảng khí hậu mà lại không nói đến những ǵ đang gây ra khủng hoảng khí hậu? Thật là chuyện quá khó hiểu! Phải mất một thời gian, nhưng bây giờ tôi hiểu ra: Tránh đối đầu với ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch th́ an lành hơn, ít gây tranh căi hơn. Cứ nghĩ xem: Toàn bộ nền kinh tế của chúng ta đang phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Nhiên liệu hóa thạch đă thúc đẩy sự phát triển của quốc gia chúng ta thành một đại cường quốc công nghiệp. Các nhà khoa học đă đúng khi nói rằng việc ngăn chặn thảm họa khí hậu gây ra bởi nhiên liệu hóa thạch “đ̣i hỏi hành động nhanh chóng và biến đổi tận gốc”. Ủng hộ việc xây dựng vài tuabin gió th́ dễ dàng hơn nhiều so với việc thực thi hành động chuyển đổi tận gốc để thay đổi chính khu vực kinh tế đă tạo nền tảng cho xă hội của chúng ta. Lại nữa, các tập đoàn kinh doanh nhiên liệu hóa thạch rất hùng mạnh về kinh tế, chính trị và xă hội. Đối đầu với họ đ̣i hỏi cột xương sống vững chắc và ḷng sẵn sàng từ chối quà tặng của họ. Các tập đoàn nhiên liệu hóa thạch biếu tặng hàng triệu USD cho các ứng cử viên chính trị. Họ cũng quyên góp cho các tổ chức về môi trường và các thiện nguyện khác, tài trợ cho các hoạt động cộng đồng và văn hóa, thậm chí c̣n biếu tặng cả công viên và sân bóng chày cho chính cộng đồng mà họ đang gây ô nhiễm nữa. Và đó là lư do tại sao chuyển sang việc nêu tên họ lên, đ̣i họ chịu trách nhiệm, lại phải xuất phát từ phần-tử can đảm nhất của phong trào khí hậu, bắt đầu từ các nhóm ở tiền tuyến và các cộng đồng bản địa, những người không có lựa chọn nào khác ngoài chuyện phải đối đầu với việc khai thác và sản xuất nhiên liệu hóa thạch, v́ nó nằm ngay ở trung tâm cộng đồng của họ, nơi họ sống, làm việc, vui chơi và cầu nguyện. Và lời kêu gọi đ̣i hỏi trách nhiệm đă được lặp lại bởi một số tổ chức trong nước lẫn quốc tế như: 350.org và phong trào thoái vốn nhiên liệu hóa thạch; Greenpeace - Tổ chức Ḥa b́nh Xanh và mạng lưới bất tuân dân sự của người bản địa nhắm vào cơ sở hạ tầng nhiên liệu hóa thạch; Sunrise Movement - Phong trào Mặt trời Mọc yêu cầu các ứng cử viên chính trị kư Cam kết No Fossil Fuel Money Pledge - không nhận tiền ủng hộ chính trị từ ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch; Oil Change International - Tổ chức Quốc tế Chuyển đổi việc sử dụng dầu khí, nỗ lực chấm dứt trợ cấp từ quỹ công cho ngành nhiên liệu hóa thạch; Greta Thunberg và các tiền đạo trẻ trung dũng cảm về khí hậu. Đấy là những lực lượng đă đóng vai tṛ ṇng cốt trong việc chuyển tiêu điểm từ phía cầu (người tiêu thụ) đơn thuần, sang phía cung (nguồn sản xuất): nghĩa là phải chấm dứt nhiên liệu hóa thạch. Không thể giải quyết vấn đề được nếu không nêu tên thẳng thắn. Đó là lư do tại sao các biểu ngữ của Fire Drill Fridays lại nêu lên nhiên liệu hóa thạch và đ̣i hỏi phải từ bỏ, từ mọi phương hướng; và chúng tôi chưa bao giờ có người phát biểu nào mà tổ chức của họ lại không hỗ trợ yêu cầu từ bỏ nhiên liệu hóa thạch. Và một điều khác đă làm tôi choáng váng mà tôi đă không hiểu rơ được, cho đến khi dời qua Washington DC và bắt đầu nghiên cứu một cách nhiệt thành: đó là tính cách cấp bách mà chúng ta đang phải đối mặt ngay bây giờ đây, đáng lẽ đă chẳng nhất thiết phải xảy ra, nếu như cách đây 50 năm, các công ty dầu mỏ chịu nói lên sự thật về những ǵ họ biết được. Các tài liệu do các nhà báo và luật sư dám nghĩ dám làm tiết lộ rằng vào những năm 1960, các công ty dầu khí đă biết về nguy cơ hủy hoại môi trường nghiêm trọng v́ sự nung nóng toàn cầu do các sản phẩm của họ gây ra. Một hai thập niên sau đó, các nhà khoa học của chính các công ty dầu khí Exxon và Shell đă báo cáo với họ rằng: hậu quả nung nóng tai hại do lượng khí carbon họ thải ra có thể sẽ tăng gấp đôi, thậm chí c̣n sớm hơn dự đoán trước đó nữa, sẽ gây ra thảm họa sinh thái, chẳng hạn như sự tan ră của các tảng băng ở Tây Nam Cực, sẽ gây ngập lụt toàn bộ các xứ sở và đất nông nghiệp ở các vùng trũng, phá hủy toàn bộ các hệ sinh thái, và sẽ đ̣i hỏi phải có các nguồn nước ngọt mới. Các công ty này đă biết rằng những thay đổi toàn cầu về nhiệt độ không khí sẽ “thay đổi kịch liệt lối sống và làm việc của con người, có thể là những thay đổi lớn nhất trong lịch sử từng được ghi chép”. Các báo cáo của họ cho thấy vùng Trung Tây Hoa Kỳ và các khu vực khác trên thế giới có thể trở thành giống như sa mạc. Thế rồi các quan chức của Exxon đă nói ǵ nào? Họ bảo: “Vấn đề này không đến nỗi quan trọng đối với nhân loại như thảm họa tàn sát hạch nhân hay nạn đói toàn thế giới”. Họ khẳng định như thế trong khi vẫn tiếp tục đào khoan dầu khí. Exxon, Shell, Mobil và các công ty khác biết rằng sản phẩm của họ sẽ không thể mang lại lợi nhuận một khi thế giới hiểu được những rủi ro hiểm họa đó, v́ vậy họ đă sử dụng chính những chuyên gia tư vấn mà các công ty thuốc lá đă sử dụng, để khởi động một nỗ lực truyền thông khổng lồ nhằm khai phát các chiến lược để đánh lừa chúng ta. Chỉ khác biệt là các công ty thuốc lá th́ chủ yếu chỉ gây hại cho người nào hút thuốc mà thôi. C̣n các công ty nhiên liệu hóa thạch đang gây hại cho toàn bộ trái đất và tất cả cư dân sống trên đó. Và đă trở nên rơ ràng đối với tôi rằng ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch là tai họa đối với nền dân chủ. Chúng ta không thể tiếp tục phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà có thể c̣n sống được trong một quốc gia tự xưng là dân chủ. Đây là một ví dụ: Một cuộc thăm ḍ đă chỉ ra rằng 2/3 người dân Mỹ muốn chính phủ của chúng ta thông qua một thỏa thuận khí hậu thành luật có hiệu lực. Thế mà vào năm 2013, ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đă chi ra 326 triệu USD để thuyết phục các nghị sĩ đảng Cộng ḥa và một số đảng viên Dân chủ hủy bỏ một thỏa thuận như vậy. Ở mọi cấp từ địa phương, tiểu bang, quốc gia cho đến quốc tế, các công ty nhiên liệu hóa thạch không ngừng đổ tiền vào để ngăn chặn bất kỳ biện pháp nào t́m cách hạn chế khả năng khai thác và thu lợi nhuận tối đa của họ, v́ lư do sức khỏe và ước nguyện của dân chúng. Điều này cho thấy nhiên liệu hóa thạch đang phá hoại nền dân chủ của chúng ta, đạp đổ ư nguyện của người dân Mỹ như thế nào. Nhiên liệu hóa thạch là một ví dụ chói lọi về chủ nghĩa xă hội cho doanh nghiệp ở nước ta. Chính phủ của chúng ta hỗ trợ cho các công ty nhiên liệu hóa thạch hàng năm tới 20 tỷ USD qua trợ cấp và giảm thuế. 45% hoạt động đào khoan và thủy lực cắt phá (* fracking) hiện tại không sinh lợi được nếu không có sự hỗ trợ của chính phủ. Chủ nghĩa xă hội cho doanh nghiệp là như thế, v́ vậy đừng ai cho phép họ công kích Green New Deal là “xă hội chủ nghĩa”. Và trên cả những tội ác ấy trong quá khứ, họ đang phá hủy tương lai của chúng ta. Tất cả những việc họ làm là để cho một số rất ít CEO - giám đốc điều hành ngành nhiên liệu hóa thạch, giám đốc điều hành ngành sản xuất vũ khí, các chính trị gia mà họ mua chuộc, và các ngân hàng cùng công ty đầu tư như JPMorgan Chase, Wells Fargo Union và BlackRock đứng ra bảo đảm cho họ, sẽ càng ngày càng giàu hơn mà thôi. Bọn này chắc chắn đă giàu có thêm trong tuần lễ mà Tổng thống Trump cho ám sát Qasem Soleimani, Chỉ huy Lực lượng Quds của Iran, vào đúng ngày thứ Sáu lúc Hoa Kỳ và Trung Đông đang phập phồng chuẩn bị cho chiến tranh có thể xảy ra, giá dầu tăng vọt, và kết quả là tất cả các dự án đường ống dẫn dầu đang chờ xử lư khấp khởi sắp được phê chuẩn. Thật là một thời điểm lên ruột ở nhiều cấp độ cho chúng ta.
Phạm Vũ Thịnh
dịch (*) Chú thích theo Wikipedia: Fracking: Thủy lực cắt phá (tiếng Anh: hydraulic fracturing, thường rút ngắn thành fracking) là kỹ thuật khai thác mỏ bằng cách dùng áp suất chất lỏng để làm nứt các tầng đá trong ḷng đất. Đường nứt sẽ chạy theo mạch đất thiên nhiên, khai mở những khoáng chất vốn bị nén chặt trong ḷng đất. Bằng cách bơm chất lỏng trộn với một số hóa chất và cát dưới áp suất cao vào giếng mỏ làm nứt vỡ tầng đá, một số địa chất như khí đốt và dầu mỏ có thể bơm lên được.
®
"Khi phát hành lại thông tin
từ trang này cần phải có sự đồng
ư của tác giả Cảm tưởng, ư kiến xin gởi về t4phamvu@hotmail.com |
