|
Trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch của Úc (đạt 10,3 tỷ AUD trong năm 2020-21) Rod Campbell - The Australia Institute Phạm Vũ Thịnh dịch
(1) Rod Campbell báo cáo nghiên cứu của The Australia Institute Theo nghiên cứu do The Australia Institute – Học Viện Australia công bố hôm nay 26 tháng 4 năm 2021: ● Các khoản trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch đă tiêu tốn ngân quỹ quốc gia Úc đến mức đáng kinh ngạc là 10,3 tỷ AUD trong năm tài chính 2020-21. Tính ra, 10,3 tỷ AUD trợ cấp của Chính phủ Úc có nghĩa là năm 2020, thực chất là cứ mỗi phút mỗi ngày, có đến 19.686 AUD được trao cho các công ty than, dầu. khí đốt và các tập đoàn lớn sử dụng nhiên liệu hóa thạch. ● Trong đó, việc giảm thuế của Khối Thịnh vượng Chung đối với những tập đoàn lớn sử dụng nhiên liệu hóa thạch trị giá 7,84 tỷ AUD, vượt quá số 7,82 tỷ AUD chi cho Quân đội Úc nữa. ● Các chính phủ tiểu bang đă chi 1,2 tỷ AUD, chủ yếu thông qua trợ cấp cho hoạt động thăm ḍ, tân trang các cảng than, đường sắt và nhà máy điện, cũng như tài trợ cho việc nghiên cứu "than sạch". ● Các chính phủ tiểu bang vẫn tiếp tục đổ tiền vào các cảng than và đường sắt chở than bất chấp lời khuyên của Bộ Tài chính Queensland rằng “chi tiêu cho cơ sở hạ tầng liên quan đến khai thác mỏ đồng nghĩa với việc giảm chi tiêu cơ sở hạ tầng cho các bệnh viện và trường học”. ● Có đến 8,3 tỷ AUD đă được cam kết cho các khoản trợ cấp dài hạn thêm cho nhiên liệu hóa thạch, dẫn đầu là chính phủ Northern Territory mua khí đốt trị giá 3,8 tỷ AUD từ công ty dầu khí Eni của Ư. Rod Campbell, Giám đốc Nghiên cứu tại Học Viện Australia phát biểu: “Các công ty than, dầu và khí đốt ở Úc cố tạo ấn tượng rằng họ là những người đóng góp lớn cho nền kinh tế Úc, nhưng nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng họ là những người nhận tài trợ lớn từ các ngân quỹ của chính phủ. “Từ góc độ khí hậu th́ điều này là không thể bào chữa được, và từ góc độ kinh tế th́ là vô trách nhiệm. Các khoản trợ cấp chính cho họ là các khoản giảm thuế của Khối Thịnh vượng Chung, có nghĩa là những tập đoàn sử dụng nhiên liệu hóa thạch lớn nhất được hoàn lại số tiền trị giá 7,8 tỷ AUD từ trong khoản thuế mà mọi thành viên c̣n lại của cộng đồng phải chi trả. “Việc giảm thuế này không chỉ rút tháo 1,5 tỷ AUD ra cho ngành công nghiệp than và khí đốt trong năm ngoái (2020), mà c̣n giúp cho họ xuất khẩu ít tốn kém hơn các nhiên liệu hóa thạch sang mọi nơi khác của thế giới. “Một vài năm trước th́ những khoản trợ cấp như vậy được công bố một cách lặng lẽ, nhưng giờ đây chúng lại là trọng tâm công nhiên trong chính sách của chính phủ. Nước Úc đang gia tăng trợ cấp cho ngành nhiên liệu hóa thạch, trong khi chính quyền Mỹ Biden đang cam kết tiến hành loại bỏ chúng. Một lần nữa, các cấp chính quyền Úc đang đi ngược lại xu hướng toàn cầu và chính sách thích đáng về khí hậu”. Các ví dụ khác về trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch của chính quyền Úc: ● Tiểu bang Queensland đă nâng cấp các nhà máy điện than và khí đốt, thực thi ‘chương tŕnh thay thế xe ủi đất’ và cung cấp các biện pháp hỗ trợ khác trị giá 744 triệu AUD trong năm ngoái, chỉ ít hơn tí chút so với số 818 triệu AUD chi cho Dịch vụ Cứu hỏa và Ứng phó Khẩn cấp. ● Về dài hạn, Northern Territory - Lănh thổ Bắc Úc là bang ủng hộ nhiều nhất cho ngành công nghiệp khí đốt, với gần 4 tỷ AUD cam kết cho một dự án khí đốt ngoài khơi, và 1 tỷ AUD cho đường ống dẫn. ● Western Australia - Tây Úc đang chi hàng trăm triệu AUD cho các nhà máy điện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, trong đó có 93 triệu AUD cho một nhà máy điện chạy bằng khí đốt hợp tác với Chevron (Mỹ) ở một thị trấn chỉ có 848 người dân. ● New South Wales đang đầu tư 100 triệu AUD vào "đổi mới than đá", nhưng phần lớn nghiên cứu vẫn chưa được công bố một cách bí ẩn, kể cả phân tích lợi ích và chi phí của việc thu giữ và lưu trữ carbon trong tiểu bang. ● Victoria đang chi 8,8 triệu AUD để tái khởi động ngành công nghiệp khí đốt trên đất liền và khai phát một "lộ tŕnh khí đốt", vẫn c̣n chi ít hơn số 100 triệu AUD để biến than nâu thành hydrogen và xuất khẩu sang Nhật Bản. ● South Australia - Nam Úc đầu tư 10,5 triệu AUD vào một chương tŕnh nhằm tăng tốc thăm ḍ khí đốt và cũng đă đầu tư 30 triệu AUD cho một cầu cảng chủ yếu được sử dụng bởi công ty khí đốt Santos. ● Ngân sách 2020-21 của Tasmania không có hỗ trợ rơ ràng cho nhiên liệu hóa thạch, tuy nhiên 73.000 AUD đă được trao cho các công ty than vào năm 2019. ● ACT là lănh thổ duy nhất ở Úc không trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch, và có các mục tiêu pḥng chống khí hậu tham vọng nhất trong nước.
(2) Giải thích thêm của kư giả James Fernyhough Thuật ngữ “trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch” có thể gợi lên h́nh ảnh đơn giản về sự tiếp tay của chính phủ cho các công ty than đá hoặc khí đốt khổng lồ, nhưng kết quả nghiên cứu cho thấy một thực tế tinh vi hơn và khó nhận ra hơn. Chẳng hạn trợ cấp dưới h́nh thức gọi là Fuel tax credit (khoảng 8 tỷ AUD mỗi năm). Fuel tax credit - Tín dụng thuế nhiên liệu là một xảo thuật cho phép các doanh nghiệp được khấu trừ thuế đối với một phần hoặc toàn bộ phần thuế bội thu (fuel excise) do sử dụng đường sá công cộng, tính trên số nhiên liệu họ tiêu thụ, như xăng, dầu diesel hoặc khí đốt hóa lỏng, mà họ “đáng lẽ khỏi phải trả” nếu chỉ dùng cho xe tải nặng trên đường riêng của các mỏ, chứ không sử dụng cho các loại xe nhỏ chạy trên đường sá công cộng. Mức thuế bội thu (fuel excise) trên nhiên liệu hiện nay là 42,7 xu mỗi lít xăng hoặc dầu diesel, và 29,3 xu mỗi kg khí đốt hóa lỏng. Chính phủ Úc cho Fuel tax credit - Tín dụng thuế nhiên liệu toàn phần đối với nhiên liệu được sử dụng cho các mục đích khác ngoài vận tải đường bộ, và tín dụng một phần đối với nhiên liệu được sử dụng trong vận tải nặng trên đường bộ. Thuế bội thu (fuel excise) trên nhiên liệu thường được xem là một phương tiện đánh thuế sử dụng đường bộ, v́ vậy có vẻ cũng hợp luận lư khi hoàn lại khoản thuế đó cho phần nhiên liệu được dùng vào các mục đích khác hơn là sử dụng đường sá công cộng. Tuy nhiên Viện Australia chỉ ra rằng mối liên hệ với việc sử dụng đường bộ như thế chỉ là một ảo tưởng, bởi lẽ toàn bộ thuế nhiên liệu không liên quan đến việc tài trợ đường sá, như thường được những người nhận trợ cấp này biện minh; mà thuế nhiên liệu cũng chỉ đơn giản là thuế đánh trên nhiên liệu để đóng góp vào doanh thu chung của chính phủ, giống như hầu hết các loại thuế liên bang khác mà thôi. Đây là nguồn tiền thu từ thuế, có thể được phân phối cho bất kỳ mục đích nào, kể cả mục đích giảm khí thải nhà kính. Quyết định hoàn lại một phần thuế nhiên liệu cho các doanh nghiệp về cơ bản làm giảm mất phần lớn chi phí nhiên liệu thực tế của các doanh nghiệp này, do đó phải được coi là một khoản trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch. (Chú thích của người dịch: Thực tế là: ngay cả những người mua nhiên liệu xăng dầu để chạy máy cắt cỏ, cắt nghiền cây, hoặc loại máy phát điện nhỏ,... cũng phải trả phần thuế bội thu fuel excise này mà không được hoàn lại, mặc dù chẳng dính dáng ǵ đến việc sử dụng đường sá cả. Vả lại, thuế cho đường sá th́ đă là một phần lớn bao gồm trong thuế đăng bộ xe cộ của các tiểu bang rồi OECD - Organisation for Economic Co-operation and Development cũng xem các khoản tín dụng thuế nhiên liệu của Úc như một khoản trợ cấp và lưu ư rằng "lĩnh vực khai thác mỏ là thành phần hưởng lợi chính từ các khoản tín dụng này, v́ vậy biện pháp gọi là tín dụng đó có thể được xem là trợ cấp cho nhà sản xuất v́ nó làm giảm chi phí nhiên liệu ở đầu vào của hoạt động trong lĩnh vực khai thác than và hydrocarbon". Ít nhất th́ khoản giảm thuế này cắt giảm chi phí nhiên liệu ở đầu vào cho các ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch, thực chất là h́nh thức chuyển giao một phần quỹ công từ doanh thu thuế để giúp các doanh nghiệp nhiên liệu hóa thạch giảm chi phí sản xuất. Giám đốc Nhóm Thuế tại trường luật Đại học Melbourne là Giáo sư Miranda Stewart cho biết theo quan điểm của bà, tín dụng thuế nhiên liệu là một khoản trợ cấp: “Giảm giá nhiên liệu diesel làm giảm chi phí nhiên liệu ở đầu vào cho doanh nghiệp khai thác mỏ và nông nghiệp, chính là các lĩnh vực thải khí nhà kính lớn nhất của chúng ta, kết cuộc cho phép họ bán sản phẩm ra thị trường xuất khẩu và nội địa với giá rẻ hơn, do đó đúng là một khoản trợ cấp”). Hiện tại, chính phủ Úc không có bất kỳ chính sách nào, dù dựa trên thị trường hay không, để khuyến khích các công ty đừng thải ra một lượng lớn khí CO2. Mà cũng không có bất kỳ chính sách nào để khuyến khích sử dụng các loại xe chạy bằng điện hoặc ít thải khí độc. Fuel tax credit - Tín dụng thuế nhiên liệu tạo mâu thuẫn đối nghịch với thuế carbon, và v́ không có bất kỳ kiểm tra nào khác về carbon, nên đó là một chính sách không bị kiểm soát, tiếp tục khuyến khích sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Do đó, nó không phù hợp với tư thế quả quyết của chính phủ liên bang Úc rằng họ có kế hoạch giảm lượng khí thải xuống mức thực chất không (zero) vào một thời điểm nào đó trong thế kỷ (21) này. Ngoài chi tiêu cho Fuel tax credit - Tín dụng thuế nhiên liệu, chính phủ liên bang Úc đă chi hơn 1 tỷ AUD nữa cho việc giảm thuế đối với nhiên liệu hàng không, và giảm thuế cho các nhà sản xuất xăng dầu hoạt động trong vùng biển của Khối Thịnh vượng Chung. Ngoài ra c̣n chi thêm 266 triệu AUD đầu tư trực tiếp vào các doanh nghiệp này. Báo cáo của Học viện Australia cho biết c̣n có thêm những trợ cấp khác như "các chương tŕnh phục hồi khí đốt gas-fired recovery", các dự án CCS (carbon capture and storage - thu và nhốt khí carbon), dự án khí hydrogen, dọn dẹp một giàn khoan dầu không c̣n sử dụng, và chi tiêu cho các tuyến đường sắt tải than ở Thung lũng Hunter qua Australian Rail Track Corporation - Tổng công ty Đường sắt Úc thuộc sở hữu liên bang. Chính phủ liên bang Úc đă ngày càng cố gắng liên kết các khoản trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch với các công nghệ được cho là “carbon thấp” như CCS và hydrogen xanh (tạo ra hydrogen từ nhiên liệu hóa thạch, và thu giữ lưu trữ lượng khí thải CO2 bằng các phương sách CCS), kết chung với nhau sẽ nhận được trên nửa tỷ AUD tài trợ trong Ngân sách quốc gia vào tháng Năm 2021. Ư kiến cho rằng hai công nghệ CCS và hydrogen xanh là “carbon thấp” đang bị tranh căi gay gắt, v́ công nghệ CCS không làm sao có thể thu được tất cả lượng khí thải. Và một số dự án được cho là “hydrogen xanh”, chẳng hạn như dự án ở Thung lũng Latrobe của tiểu bang Victoria được tài trợ bởi cả chính phủ liên bang và chính phủ Victoria, th́ thực sự không bao gồm CCS. Về phần các tiểu bang và vùng lănh thổ Úc th́ Queensland chi nhiều nhất cho trợ cấp nhiên liệu hóa thạch: 744 triệu AUD, chủ yếu là cho các cơ sở thuộc sở hữu công như các nhà máy than, mỏ than và cảng xuất khẩu than và nhập khẩu các sản phẩm dầu mỏ. Tiếp đó là Tây Úc, chi 135 triệu AUD, rồi Lănh thổ phía Bắc, chi 107 triệu AUD. Victoria đă chi 100 triệu đô la cho các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, Nam Úc 22 triệu AUD và New South Wales 17 triệu AUD. Tasmania được coi là quá ít để kiểm đếm. ACT (thủ đô Canberra) là lănh thổ duy nhất không chi cho trợ cấp nhiên liệu hóa thạch.
Phạm Vũ Thịnh
dịch
®
"Khi phát hành lại thông tin
từ trang này cần phải có sự đồng
ư của tác giả Cảm tưởng, ư kiến xin gởi về t4phamvu@hotmail.com |
