Cô Bạn Gái Cùng Lớp

Văn Lang Tôn-thất Phương

Giờ đây bốn đứa chúng tôi mới được gặp lại nhau, trên 50 năm rồi, nửa thế kỷ!  Tay bắt mặt mừng, nhìn nhau, mỗi đứa đều với thời gian mà đổi khác cả, hầu như không còn nét gì của những ngày thơ ấu xa xưa. 

Bên cạnh chiếc bàn con với vài món ăn đạm bạc, hỏi thăm nhau từ lúc cách xa dạo ấy, bạn đã sinh sống thế nào, làm những gì? 

Đẩu bắt đầu trước: “Tau có học đại học, nhưng loanh quanh vài ba năm rồi đi lính, Biệt Kích.  May mà còn sống vì đạn nó tránh tau, chứ không thôi đã xanh cỏ lâu rồi”. 

Hoàn nói sau: “Mình vô Bộ Binh, sau 1975 đi tù Cải Tạo dài hạn, bây giờ thì tà tà mỗi ngày”... 

Có vẻ ai cũng có nhiều điều để nói, với bạn bè quen nhau từ thuở còn thơ thì không có gì để ngần ngại… Nhưng nói mấy cho vừa, trong hơn 50 năm ấy biết bao là biến chuyển!  Cho nên tôi cũng nói ngắn gọn về phần mình --  tôi đi du học, rồi tuy không gặp sóng gió gì đáng kể nhưng cũng “đời nút chai bập bềnh qua nhiều bến”, nhờ ở xa nên được yên hơn các bạn một đôi phần ... 

Đến phần Nguyệt, cả ba cái đầu đều cúi xuống để lắng nghe Nguyệt nói. Vì dù gì đi nữa, cả ba đứa chúng tôi đều là dân miền Nam,  còn Nguyệt thì bỏ Huế đi ra Hà Nội từ năm Mậu Thân 1968 và ở đó cho đến 1975... 

Có lẽ trước khi đến đây (nhà của Nguyệt), cả ba đứa chúng tôi đều có nghĩ rất nhiều là gặp Nguyệt sẽ hỏi những gì.  Nhưng đứa nào cũng lớn tuổi cả rồi, tóc muối nhiều hơn tiêu, dẫu không từng trải đi nữa thì cũng không còn bộp chộp.  Bạn bè trên nửa thế kỷ mới gặp lại nhau được, điều này chẳng phải là quý giá nhất ư?  Với người lạ, hỏi ai điều người ta khó nói đều đã không nên, huống hồ là với người bạn thời thơ dại của mình?  

Cho nên, giống như hai thằng bạn mình, tôi cũng không hỏi gì cả; mặc dù giá tôi hỏi “Hoàng Phủ Ngọc Tường có mặt ở Huế hôm Tết Mậu Thân không” thì Nguyệt chắc chắn phải biết (có nói ra hay không là chuyện khác). Nhưng tôi không làm được, không muốn hỏi.  Trước mặt tôi lúc đó là ba người bạn thuở xưa mà tôi phải biết trân quý, đây là bạn bè quen nhau “từ thuở trọc đầu” mà hơn 50 năm rồi mới may mắn gặp lại nhau. 

Nguyệt bảo:   Xong Tú Tài II, Nguyệt vào Sài Gòn học đại học Dược.  Mấy ngày trước Tết Mậu Thân, gia đình kêu về Huế ăn Tết.  Trong nhà Nguyệt từ lâu đã có “anh” sống chung với gia đình, ba của Nguyệt bảo đó là “anh ở dưới làng lên”; sau Tết Mậu Thân, Nguyệt mới biết “anh” chính là Tỉnh Ủy của Thừa Thiên - Huế. 

Vụ Tổng Tấn Công Mậu Thân xảy ra như thế nào ở Huế, Nguyệt không nói. Nguyệt chỉ bảo là sau đó, Nguyệt cùng gia đình bỏ Huế, rút lui, sống ở các mật khu một thời gian, rồi đi ra Bắc.  

Nguyệt kể thêm về cuộc sống của Nguyệt ngoài Hà Nội:    “Cũng cực!” 

Nguyệt nói như thế là khá nhiều.  Chúng tôi gặp nhau để tìm về kỷ niệm chung, để tìm sống lại những giây phút hoa niên nơi trường cũ. Tôi nghĩ là mỗi đứa đều muốn đem phần tốt nhất của mình để đối với nhau, cho nên không ai hỏi gì thêm.  Chỉ có Hoàn hỏi một câu, rất lâu sau khi Nguyệt thôi kể:    “Vậy Thầy (ba của Nguyệt) có bao giờ bày tỏ hối tiếc việc đã làm không?”

Nguyệt nói gì đó, tôi không nhớ, nhưng không phải là trả lời cho câu hỏi.  

Ba đứa chúng tôi nhìn Nguyệt, có lẽ cả ba đều mang chung ý nghĩ.  Trước mặt chúng tôi vẫn là Nguyệt đó, nhưng thời gian đã tàn phá đi khá nhiều.  Tôi không nói về phần thể xác, ai cũng vậy, theo tháng năm dài thì bắt buộc phải đổi thay thôi.  Nhưng nhìn gương mặt và nhất là đôi mắt của Nguyệt, tôi nghĩ là Nguyệt có mang nỗi khó gì đó ở trong lòng.  Xa xưa thuở trước, Nguyệt đã cùng chúng tôi học những điều mà chúng tôi còn nhớ, chắc Nguyệt cũng còn nhớ:  

Giống tốt con gieo
Hoa lành con hái
Rồi con tung rãi
Ra khắp đó đây…  

Thấy ai đói rách thì thương
Thương người lỡ bước, thương người bơ vơ
Thương người ôm dắt trẻ thơ
Thương người rét mướt, già nua, bần hàn ... 

Đất chốn nào lửa sôi giá buốt, nguyện xin hóa chuyển rừng thơm
Dân khổ nào ăn sắt uống đồng, nguyện sẽ hòa sinh tịnh độ...  

Vào Tết Mậu Thân, Nguyệt mới vừa ngoài 20 tuổi.  Chưa có gia đình, chưa con cái để hiểu trong đời của trẻ thơ phải cần có cha mẹ là như thế nào.  Nguyệt có người yêu ở Sài Gòn nhưng chưa lập gia đình để hiểu được những nỗi đau của sinh ly tử biệt ... 

Nguyệt đang ngồi trước mắt tôi đó, rất khác với Nguyệt của những ngày xưa cũ.  Thuở đó, Nguyệt là một cái gì của sang quý, của vẻ đẹp nề nếp...  Trong lớp, Nguyệt khá giỏi Pháp văn, Nguyệt có những câu trả lời rất thông minh cho những câu thầy giáo hỏi... Học sinh nữ ở Huế khi đi học hầu hết đều mặc áo dài, Nguyệt thì mặc áo đầm, làm bao con trai trong trường ngưỡng mộ.  Trường có văn nghệ, Nguyệt diễn vai công chúa Bạch Tuyết, sự ngưỡng mộ càng tăng ...  

Chúng tôi không ngờ sau mấy chục năm vật đổi sao dời, Nguyệt đã thay đổi nhiều, rất nhiều:  Cách ăn nói, chữ dùng, cung cách ... Nguyệt khác hẳn, trong khi chúng tôi vẫn ngỡ là Nguyệt vẫn còn ít nhiều gì đó với những nếp “Huế cũ” mà chúng tôi quen thuộc: Thiên kinh, địa nghĩa, thánh đạo, Nho phong... 

Bèo hợp có lâu mấy rồi cũng đến lúc tan.  Lúc chia tay ra về, Nguyệt tặng cho Đẩu một chậu Bonsai, dặn Hoàn ở gần thỉnh thoảng đi ngang thì ghé lại.  Nguyệt ra vườn sau hái tặng tôi một ít hoa Ngọc Lan... 

Sợ hoa héo, tôi bảo xe cho chạy thẳng về nhà.  Trong khi nhúng nước, mùi hoa Ngọc Lan đưa lên nhè nhẹ.  Tự nhiên tôi nhớ đến mấy câu thơ của một nhà văn nữ: 

Làm thân con gái
Buồn như lá cây
Chút hồn thơ dại
Xanh xao tháng ngày    (Nhã Ca: Thời Chiến) 

(2020-04-01)

VL-TTP

(Tất cả tên người đều đã được thay đổi)