Tháng Bảy Mưa Ngâu

Tháng bảy Dương Lịch đă qua hơn phân nửa nhưng Âm Lịch mới c̣n tháng 6, thế mà nơi ḿnh ở trời cứ mưa liên miên.  Trực nhớ câu thơ xưa, của cụ Tản Đà th́ phải:  “Tục truyền tháng bảy mưa Ngâu.  Con trời lấy chú chăn trâu cũng phiền”… 

Ở với “chú chăn trâu” đă mệt, đằng này con trời cành vàng lá ngọc mà lấy phải chú ấy, chắc là mệt dài dài, mệt dữ, mệt hoài, mệt hết biết!  

Mệt ra sao?  Ngày 20 tháng 7, ṭa án của “chú ấy” xử hai thanh niên rất trẻ, đều 18 tuổi.  Hai chàng v́ đói nên cướp bánh ḿ, ṭa phán một người lănh 10 tháng, một người lănh 8 tháng tù ở.  Tù h́nh sự đàng hoàng. Phép nước của ta nghiêm!  Này nhé, hai cậu không biết hay sao mà dám coi nhẹ “phép” nước?  Trước đây, ở Hải Pḥng, có mấy học sinh Trung Học (lớp 9) đùa chơi và giật một mũ vải với 1 cái nón lá của nữ học sinh cùng trường, vậy mà “phép nước” phạt: Một chàng lănh 15 tháng, một chàng lănh trên 3 tháng, tù h́nh sự. Hai năm trước, một cô gái v́ tức giận mà đánh vào mũ bảo hiểm của cảnh sát giao thông, ra ṭa cô xin lỗi nhưng ṭa không chấp nhận:  cô lănh 26 tháng tù!  H́nh án “cướp bánh ḿ” làm cộng đồng mạng Việt Nam lại xôn xao:    

Cướp nước được hôn lu bù
Cướp hai cái bánh vào tù mục xương
Cướp ngh́n tỷ, vào trung ương
Cướp hai cái bánh, huyện đường xử nghiêm. 

Cái xôn xao của cộng đồng mạng chẳng phải là không có cơ sở, v́ – như chuyện vẫn xảy ra ở xứ ta ngày nay – mọi điều mọi sự đều “coi dzậy mà không phải dzậy”!  Công ty Vinaconex làm vỡ ống dẫn nước sông Đà đến 18 lần, ảnh hưởng đến hàng triệu người, thiệt hại đến hàng tỷ, nhưng cả 9 người lănh đạo công ty lại được miễn xử lư h́nh sự, khỏi ra ṭa v́ “có nhân thân tốt”, “sức khỏe yếu” và “phạm tội lần đầu” (Thanh Niên, 16-07-2016).  Trước đây, công ty Tân Hiệp Phát bán nước ngọt có con ruồi trong chai nước, nhưng họ không bị phạt ǵ đă đành, mà người phát hiện lại bị tù!  Tuy gây ảnh hưởng rộng lớn trên sức khoẻ của người dân, nhưng vấn đề được giới quyền chức xem “nhỏ như con thỏ”. 

Hai chuyện “miễn xử lư” ở trên thực ra không thấm ǵ với việc ông Vơ Kim Cự được xác nhận “đạt tư cách” để làm đại biểu Quốc Hội, trong khi ông Cự là người đă kư cho phép công ty Formosa thuê đất 70 năm (thay v́ dưới 50 năm như luật định) với một giá rẻ mạt khi ông làm Chủ Tịch Uỷ Ban Nhân Dân Hà Tĩnh. Sự việc thế này:  

Theo “phép” ở Việt Nam ngày nay, ai muốn ra ứng cử phải có sự giới thiệu của “Mặt Trận Tổ Quốc”.  Nếu không nhận điều này th́ phải được “các đại diện” ở địa phương bỏ phiếu chấp thuận.  Nếu lọt qua hai cửa này th́ được ra ứng cử.  Nếu trúng tuyển, đương sự phải qua được cửa thứ ba, là sự xét duyệt của Hội Đồng Bầu Cử Quốc Gia (không biết Hội Đồng này do ai lập ra, nhưng chắc chắn không phải do dân chúng bầu).  Đă có hai người:  Ông Trịnh Xuân Thanh và bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường, dù đă trúng tuyển nhưng bị Hội Đồng “không công nhận” (nói nôm na là “cho rớt”).  

Tuy vậy, với ông Vơ Kim Cự th́ khác. Ông được Hội Đồng xác nhận “đạt tư cách”, mặc dầu, theo báo chí công khai (Soha.vn, Tiền Phong 17/07), ông Cự:

     “là người có dấu ấn rất lớn trong quá tŕnh triển khai xây dựng khu kinh tế Vũng Án (Hà Tĩnh) cũng như tổ hợp của Formosa.  Ông đă là trưởng ban Quản Lư Khu Kinh Tế Vũng Án”...  

     “Trong ‘đại chiến dịch’ giải phóng mặt bằng cho dự án Formosa ... ông Cự, khi đó là Chủ Tịch Uỷ Ban Nhân Dân tỉnh Hà Tĩnh, thường xuyên có mặt trong những điểm nóng để chỉ đạo trực tiếp”  ...  “Sau này, như chính thừa nhận của 1 đại diện Formosa, nếu không có cách vào cuộc quyết liệt của các cấp lănh đạo, việc giải phóng mặt bằng khó ḷng đạt được kết quả như kỳ vọng”  (Soha.vn 18/07). 

Phải chăng lư do ông Cự được công nhận là dựa vào những ǵ ông Cự nói:  “(Tôi) nhận thức ngày càng sâu sắc thêm vai tṛ, trách nhiệm”  ...  “(tôi) sẽ gần dân... để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, đưa tiếng nói của người dân đến diễn đàn Quốc Hội”  ...  “sẽ bám sát các chỉ tiêu phát triển kinh tế của Chính Phủ nói chung và Hà Tĩnh nói riêng” (Soha.vn 18/07; Trí Thức Trẻ 17/07). 

Qua tất cả những điều trên, mọi người đều có thể so sánh được kết quả đối xử khác nhau của việc giật một cái mũ vải khi đùa giỡn và việc gây nên đại họa cá chết vv... qua quyết định giúp công ty Formosa tọa lập được ở Vũng Án.  Nước ḿnh bây giờ như vậy, luật lệ có áp dụng hay không là tùy trường hợp, “Quan la tùy mặt, ma bắt tùy người”!  

C̣n 10 ngày nữa mới hết tháng Bảy, nhưng đă có quá nhiều sự kiện liên quan đến luật pháp trong tháng Bảy này để ghi cho hết, chỉ nhớ được một số tiêu biểu: 

Trước tiên là việc Toà Án Quốc Tế bác bỏ những chủ trương “Đường Lưỡi Ḅ” của Trung Cộng.  Tuy trước nay vẫn im ĺm trước vấn đề “Đường Lưỡi Ḅ” nhưng Việt Nam tuyên bố hoan nghênh quyết định của Toà Án Quốc Tế.  Tuy nhiên, nhiều người Việt biểu t́nh ủng hộ quyết định của Toà Án Quốc Tế lại bị công an bắt bớ, đàn áp.  Chị Đặng Bích Phương, khi bị bắt về đồn Công An, nói rằng “Biểu t́nh thế này là một cách thức ngoại giao người dân, các anh phải để cho người dân thể hiện ḷng yêu nước của họ chứ!”.  Viên Phó Trưởng phường Công An trả lời:    “Nhưng mà ông Tập Cận B́nh đâu có chấp nhận phán quyết của Toà Án!”  (BBC Tiếng Việt, 18/07). 

Thứ nh́ là phát hiện ra, sau việc thải chất lỏng chết người qua đường ống xây ngầm dưới biển,  Formosa c̣n đổ hàng trăm tấn chất thải rắn công nghiệp độc hại “hơn 10 nơi” trên đất ở Hà Tĩnh và cả ở Phú Thọ.  Formosa tuyên bố họ chỉ giao cho nhà thầu, c̣n xử lư như thế nào th́ Formosa “không có trách nhiệm” (Rác đă đổ từ bao nhiêu lâu nay, từ thời ông Vơ Kim Cự c̣n cầm quyền ở Hà Tĩnh). 

Được biết ngày 01-07-2016 là thời điểm luật h́nh sự về làm hại môi trường của Việt Nam bắt đầu có hiệu lực.  Cho nên cộng đồng mạng ở Việt Nam giải thích tại sao sự kiện Formosa “tự thú” đă làm chết môi trường biển lại xảy ra vào ngày 30-06-2016.  Điều “tự thú” này, vào đầu tháng 7 khi họp báo ở Đài Loan, Formosa tuyên bố là do họ “bị ép”.  Lúc Formosa “tự thú”, quan chức Việt Nam đă hăng hái tuyên bố rất nhiều như “làm việc cật lực”,  “điều tra nghiêm túc”,  “84 ngày qua không ngủ được yên”, vv...  Tuy nhiên tuyên bố đáng nhớ nhất là từ Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc vào ngày 30-06-2016:    “Nếu tái phạm sẽ xử nghiêm, đóng cửa”!  

Câu này, tuy nói đă 3 tuần trước, nhưng vẫn c̣n nóng hổi. Không biết với việc Formosa đổ rác độc hại trên mặt đất này, nhà cầm quyền có sẽ “làm việc cật lực” để truy t́m chân tướng –  để xử nghiêm, vĩnh viễn đóng cửa Formosa  – hay không?  

Tháng 7-2016 lại đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam chính thức đ̣i Bắc Kinh bồi thường cho việc Trung Cộng đâm ch́m một tàu cá Việt Nam.  Trong khi giới quan sát ghi nhận điều này chỉ xảy ra sau khi Ṭa Án Quốc Tế tuyên bố về tính pháp lư của Đường Lưỡi Ḅ, cộng đồng mạng Việt Nam lên tiếng: 

GỬI ÔNG PHẠM B̀NH MINH:

Ông thay mặt nhà nước | Đă kư kết những ǵ | Về hợp tác trên biển | Với ông Dương Khiết Tŕ?
Mà bút chưa ráo mực | Tàu “nước bạn” Trung Hoa | Đă đâm ch́m tàu cá | Của ngư dân nước ta?
Hợp tác cảnh sát biển | Là bảo vệ cho nhau | Sao Trung Quốc láo xược | Dám giở tṛ đâm tàu?
Hay có riêng điều khoản | Với tàu cá Việt Nam | Th́ “ông bạn” Trung Quốc | Muốn làm ǵ th́ làm? 

Trong cuộc sống hàng ngày, luôn luôn việc nầy dồn dập đến liền sau việc kia.  Nhưng đối với Việt Nam, dù việc ǵ đến đi nữa, những vấn đề sống chết đang nằm trước mắt vẫn chưa thấy được giải quyết, thậm chí là chỉ trên phương hướng.  Đó là chuyện Biển Chết Cá Chết, đồng bằng Sông Cửu Long chết, quyền đánh cá ở biển Đông, và hàng triệu ngư dân ở miền Trung thất nghiệp (Những điều này, tuy quan trọng, nhưng không liên quan nhiều đến chủ đề luật pháp nên không gom vào phạm vi bài viết này). 

Trong tháng Bảy này c̣n có hai việc khác hơi “ngồ ngộ”.  Đó là việc đ̣i “xét xử”, nhưng chỉ một nửa liên quan đến “luật”, một nửa lại có vẻ là không; và lại là hai chuyện “nhỏ như con thỏ”:    

Chuyện thứ nhất, cô có hoa hậu hút thuốc nơi công cộng (và h́nh như có đưa ảnh lên Facebook).  Thế là “giới hữu trách” bu lại đ̣i “đưa ra Hội Đồng Xét Xử Trung Ương”.  Cô ta có công khai xin lỗi việc này, nhưng vấn đề là tại sao lại “xét xử” một cá nhân chỉ v́ hút thuốc lá (ở một nơi không cấm hút thuốc)? Cứ hở một chút là đ̣i “xét xử”! 

Chuyện thứ hai, gia đ́nh một người dân ở Lào Cai thấy trên mặt đường có một “ổ voi” chiếm đến 30% mặt đường.  Do thấy nó đă gây ra đến 13 tai nạn, họ tự động dùng xi-măng trám ổ voi lại.  Thế là địa phương bèn đến, hỏi “ai cho phép làm?”.  Có ba quan chức đến, hai nam một nữ.  Một ông quan th́ kêu đương sự bằng “mày”, c̣n bà quan th́ tuyên bố đ̣i “truy cứu tội h́nh sự”. 

Chuyện to lớn, liên quan đến vận mệnh đất nước và xă hội, th́ những người hữu trách không lo, hoặc ngó lơ.  Trong khi đó th́ những chuyện bé tí hạt bụi lại làm rầm lên, để biểu hiện uy quyền tuyệt đối trong mọi lănh vực, dù nhỏ mấy đi nữa.  Cho nên, với người dân tử tế, cuộc sống quả thực giống như:   

Con trời lấy chú chăn trâu cũng phiền
Một là duyên, hai là nợ
Sợi xích thằng đố gỡ cho ra
Vụng về cũng thể tiên nga
Trăm khôn ngh́n khéo, chẳng qua mục đồng! 

Tử tế mấy đi nữa, người ta cũng đành phải ngậm ngùi than, dù là nhỏ nhẹ:

“Đất nước ḿnh, ngộ quá phải không anh?” 

21-07-2016

TTP