Tiếng Cu Gáy Đến Từ Xa

Văn Lang Tôn-thất Phương
 

Khi chim Cu hót, chúng ta gọi là nó “gáy”. Tiếng gáy của chim Cu rất đặc biệt, tùy theo tâm trạng của người nghe lúc đó ra sao mà họ thấy vui hay buồn. 

Loài chim này sống rất nhiều trong khu vực nhà tôi, hàng ngày chúng vẫn kéo nhau đến đậu trên giây điện sau nhà.  Có khi chúng đến đông, gần hai mươi con; có khi chỉ dăm bảy cặp, vuốt ve âu yếm nhau trông rất dễ thương.  Chúng thật hiền lành, không phá phách hay ăn hết trái cây trong vườn, không thấy chúng đánh nhau với các loại chim khác bao giờ. Có lẽ chim Cu cũng là một loại Bồ Câu.  Nghe đâu chúng sống có cặp với nhau, khi một trong hai con chết, con kia cũng héo hắt rồi chết luôn không lâu sau đó.  Những lúc nhìn chúng đứng cặp đôi lấy mỏ mơn trớn nhau, tôi nghĩ ai mà nỡ lòng phân chia chúng.  “Cái gì Thượng Đế kết hợp, con người không được chia rẽ”, dù là con người hay những cặp chim Cu. 

Hiện nay đang mùa ấm nên tôi nghe được tiếng Cu gáy hầu như mỗi ngày.  Những tiếng chim vang lên xa xa nghe sao thật yên bình, có cảm giác như đang được ở nơi thảo nguyên hay rừng thưa ruộng đồng nào đó.  Mỗi lần nghe, lại nhớ câu thơ của một anh bạn:  “con chim cu gáy nó vốn ở đồng”.  Anh muốn nói anh thích sống ở Việt Nam, còn phải ở xứ ngoài là chuyện bất đắc dĩ,  như anh nói, “ai đánh đổi quê hương lấy cuộc lưu đày”! 

Cũng thấy cám ơn những chú chim nho nhỏ này.  Tiếng gáy của các chú thường đưa ý nghĩ của tôi quay về thuở còn ấu thơ (tuổi “bắt bướm hái hoa”, tuy tôi không thường hái hoa,  chỉ có bắt bướm vì ... nghịch!)  Những ngày xa xưa ấy quả thật đẹp, cứ như trong câu hát “Ưa nhìn những con Chích Chòe mà khoan khoái. Em leo lên cây mơ nhìn, chúng bay!”… 

Có lúc tham lam, tôi cũng từng ước phải chi những chú chim dễ thương này làm tổ trong vườn nhà mình. Nghĩ thế thôi, nhưng chim Cu hình như không ưa sống trong vườn nhà người ta, có lẽ không thích có bóng con người qua lại. Thực ra, có chim làm tổ trong vườn nhà chẳng có gì sung sướng:  Tổ chim luôn luôn có nhiều “thế lực thù địch” rình rập --  Mèo ngấp nghé chim mẹ, quạ kiếm trứng và rình chim con, vv... cứ lo bảo vệ cho chim, hết cả “sống nhàn”. Lại có khi muốn tỉa một nhánh cây nào đó, khám phá ra có tổ chim, thế là phải chờ cho đến khi gia đình chim “mẹ tròn con vuông” mà lìa tổ ấm, nghĩa là mất cả mấy tháng theo chúng. 

Người Nhật có câu chuyện hay về chim Cu. Có ba vị lãnh chúa Nhật, quyền uy lớn như chúa Trịnh xứ mình hồi trước: Nobunaga, Hideyoshi và Ieyasu, tính khí ba người khác nhau.  Khi bị đặt vào trường hợp sẽ “làm gì nếu còn chim Cu không gáy”; Nobunaga nói “tôi sẽ giết nó”, Hideyoshi bảo “tôi sẽ bắt nó gáy”, Ieyasu nói “tôi sẽ chờ cho đến khi nó gáy”. 

Hiểu được hoàn cảnh của người khác và biết kiên nhẫn với họ, phải chăng chỉ là khi ta đã ở trong vị trí có thể chọn lựa một lối ứng xử thong dong? 

Bây giờ trời đang ấm, mấy chú chim vẫn còn lẩn quẩn nên hầu như ngày nào tôi cũng được nghe chúng ca hát.  Buổi sáng sớm hay xế chiều có tiếng thánh thót của một chú chim Đen lẻ bạn đứng hót chơi, rồi gần trưa trở về sau là tiếng chim Cu từ xa xa, còn đám chim Sẻ thì chúng ríu rít đàn đúm với nhau cả ngày... 

Đấy toàn là chim trời, tôi không phải nuôi nấng hay săn sóc gì cả.  Vẫn hằng luôn cảm tạ lộc trời. 

(16-03-2021)