Đại hội “Trăm Năm Áo Tím Gia Long”

( Sydney 2013 )

Chạnh lòng thương nhớ, những phút xưa,
phút xưa qua qua rồi
Mà hình bóng cũ, vẫn in sâu,
in sâu trong lòng tôi...

(Hoàng Thi Thơ: Đường Xưa Lối Cũ)

Khoảng một tuần trước, có ai đó viết về sự tổ chức đại hội “Trăm Năm Áo Tím Gia Long”.  Đã nghe kể về chuyện này rồi, hôm nay lại có người chuyển đến qua email nên tôi cũng đọc cho biết thêm.  Vì không phải là cựu học sinh Gia Long cho nên nét nhìn của tôi về vấn đề có thể khác một chút.   

Hôm đó, tôi đến dự Đại Hội với tư cách là “con rể của Gia Long”.  Ngày xưa, tôi có nhiều gắn bó với trường Trưng Vương hơn, nhưng do duyên trời đưa đẩy mà thành “con rể” của Gia Long...  Nói như thế để hiểu rằng khi đến dự Đại Hội, tôi có phần tỉnh táo hơn các đệ tử của Gia Long, không bị chi phối bởi cảm giác “ta ru ta ngậm ngùi” khi bồi hồi gặp lại thầy xưa bạn cũ. 

Nói chung, giá bây giờ có ai hỏi đã thấy những gì hôm đó, tôi sẽ trả lời là chỉ nhớ toàn một màu tím, thế thôi.  Những tà áo tím đẹp đáng nhớ.  Áo tím khắp chốn, tím cả hội trường, ngát cả lối đi ... 

Nhưng nếu bảo cứ quây lại từng khúc phim của ngày Đại Hội, tôi nghĩ mình cũng còn nhớ được một số nét chủ yếu.  Hôm đó ngồi trong Đại Hội, tôi có nghĩ giá ai giao cho mình tổ chức một cuộc họp mặt lớn như thế này thì có gì ở đây mà mình có thể học hỏi ? 

Trước hết là địa điểm.  Hội trường là một nơi rất thuận tiện cho một ngày đại hội như hôm đó.  Nó đủ lớn, đủ trang trọng, và nằm ở một nơi rất thuận lợi về giao thông.  Chung quanh lại có đủ hàng quán, tiệm ăn Á Châu ... cho người tham dự, dù quen hay lạ cũng có thể có nhiều cơ hội để chọn lựa thứ mình cần.  Hội trường và khách sạn lại cùng chung một chỗ, bước chân qua là tới, khỏi phải tìm kiếm đâu xa. 

Chương trình họp mặt chia làm hai buổi:  Ngày Tiền Đại Hội, để giới thiệu khái quát, tìm kiếm hay gặp gỡ thầy bạn cũ… và ngày đại hội chính.  Thật là chu đáo vì người tham dự có thể chọn lựa sao cho thích hợp với thì giờ của mình.  Đó là chưa kể các mục du lịch đây đó trong xứ Úc, nhưng tôi không dài giòng trong chuyện du lịch làm gì.   

Trong buổi đại hội, có hai nơi để chụp hình kỷ niệm, và có bày bán nhiều loại hàng lưu niệm khác nhau, trong đó những cái “phù hiệu Gia Long” nho nhỏ (với hoa mai vàng trên nên trời xanh thẳm) là món quà có thể bảo là quí giá nhất:  Với một số người này, đó là cái “để nhớ một thời ta đã yêu”;  với một số người khác, đó là vật để giữ bên mình mai mãi, để thỉnh thoảng “lấy ra xem… tìm dư ảnh ngày xưa”.  

Mà cái phù hiệu đó bao nhiêu?  Rất ngạc nhiên: giá bán là một đô la!  Của một đồng, công một nén. 

Bà con xúm xít chụp hình và kiếm đồ kỷ niệm xong thì giờ bắt đầu cũng vừa đến.  Ai đặt vé sớm thì có chỗ ngồi gần sân khấu, ai mua sau thì ngồi xa, nhưng trên thực tế thì thiên hạ vì vui bạn bè nên có vài người ngồi đại vào chỗ nào họ thích, thành ra hầu như tất cả các chị/cô trong ban tổ chức cứ phải nhường ghế cho người khác.  Cô bạn Gia Long Sydney ngồi ngay sau lưng tôi vì ở trong ban tổ chức nên tự động tìm một bàn xa tuốt gần cửa ra vào, nhường chỗ mình cho 1 vị đồng môn lạ hoắc ... 

Nhìn tổng quát về chương trình, trước tiên là tâm tình “tôn sư trọng đạo” đã được thể hiện rất rõ; người ngồi xem thấy được có sự tôn kính và đầy trìu mến trong lời nói cử chỉ của hai chị MC (hướng dẫn chương trình).  Tôi nhìn vị đại diện của các cựu giáo sư đứng phát biểu – dấu vết thời gian trên thân thể tuy vẫn đó nhưng nét vui trên ánh mắt khuôn mặt thì không thể che giấu được:   

“Chúng tôi rất vui mừng vì các em biết thương yêu nhau và biết nghĩ đến nhau, cũng như vẫn luôn lưu luyến đến trường xưa” ...   

Ta thấy được gì trong mấy lời nhắn nhủ đó?  Trong một ngày vui sum họp, không lẽ vị giáo sư lại nói ra những tâm tình không tích cực, rằng các em hãy thương yêu quý mến nhau hơn nữa, bởi vì bây giờ “chúng ta mất hết, chỉ còn nhau”! 

Tôi nghĩ là tất cả các đệ tử của Gia Long Áo Tím trong hội trường ngày hôm ấy hiểu được phần bên trong của lời nhắn nhủ đó.  Đã mấy chục năm qua, từ khi ra khỏi nhà trường, đời trôi như sóng vỗ ... Nhưng những ngày còn sống với các thầy cô nơi trường cũ vẫn là những ngày thật đẹp đẽ, và cả thầy lẫn trò trong những ngày tháng đó, nào ai biết được mọi sự sẽ biến đổi cả đâu! 

Ngoài điều vừa kể, có thể nhìn thấy chủ yếu của chương trình còn thêm hai phần chính:  thứ nhất là sự đóng góp về trình diễn, thứ hai là sự biểu lộ ý hướng và tâm tình của cựu nữ sinh Gia Long. 

Trong phần trình diễn, điều gây ấn tượng nhất là các màn nói về lịch sử truyền thống của nước Việt nói chung, và các cô gái Việt nói riêng. Nữ sinh Gia Long cũng có thể cầm gươm múa kiếm, vì trong lòng vẫn ghi nhớ lời đã hấp thụ trong những ngày tháng cũ:  

Triệu Trưng xưa đẹp gương sáng muôn đời
Giòng máu Tiên còn lừng trong trái tim

                                                (Lời một bài hát cũ) 

Nọ bức dư đồ ngắm thử coi
Sông sông núi núi khéo bia cười
Biết bao thưở trước công vờn vẽ
Sao đến bây giờ rách tả tơi…

                                                            (Tản Đà) 

Chen lẫn trong những màn về lịch sử là phần văn nghệ.  Đây là lần đầu tiên tôi được thưởng thức Hát Chèo, phải nói là quá hay, quá giỏi!  Người đâu mà đẹp và tài hoa thế không biết?  Tôi nhớ tới lời một thằng bạn, có lần hắn nói với một cô gái:  “Cô biết không, người ta nói cái nết đánh chết cái đẹp.  Vậy mà cô vừa có tài, vừa có nết, lại vừa đẹp, thế có đánh chết cả thiên hạ không chứ!” 

Màn tuyệt vời thứ hai bài hát nhạc cổ điển (classical) đã dịch lời ra tiếng Việt.  Quá tuyệt vời!  Thì ra đây chỉ là một góc cạnh của các tài năng tiềm ẩn.  Tài năng, nó như cánh hoa, khi nào đúng hoàn cảnh thì sẽ nở ra cho đời chiêm ngưỡng. 

“Đúng hoàn cảnh”, phải chăng là khi nào “trời đất yên vui”? 

Các màn trình diễn khác hầu hết là do các vùng địa phương đảm nhận.  Họ đến từ mọi nơi trên trái đất, không riêng gì ở Úc.  Mọi đóng góp đều mang màu sắc khác nhau, nhưng tất cả đều mang chung một ý nghĩa:  Xin trình diện cùng đại gia đình Gia Long là chúng tôi ở đây, khi nào cần có mặt, cứ cho chúng tôi biết.  Lúc nào cũng được cả…  Nói cách khác, các trình diễn này là những biểu lộ khác nhau của một lời xác định giống nhau: 

Nhắn bạn y lâm ai muốn hỏi
Đò xưa bến cũ có ta đây!

(Nguyễn Đình Chiểu)  

Nhưng trên hết, có thể thấy được trong buổi ấy cái gì biểu hiện tâm tình và ý hướng của Áo Tím Gia Long nhiều hơn cả?  Hôm đó, ngoài những vui mừng gặp gỡ nhau, đùa vui với nhau… tất cả đều đã tìm về cánh mai vàng Gia Long, những cánh mai vàng nho nhỏ, mảnh khảnh nhưng bền vững và trong sáng giữa thanh thiên bạch nhật.  Có lẽ đây cũng là hình ảnh biểu tượng của những gì mà họ đã học được từ các vị giáo sư ở trường cũ Gia Long, và vẫn còn nhớ mãi, rằng:  

Hồng dẫu xơ lông chi sợ sẻ
Cọp tuy thất thế há thua chồn...
Chưa đặng cướp cờ chim nhẫn nước
Chi bằng mái một hãy khoan khoan

(Phan Văn Trị)   

Đó là tất cả những điều tôi cảm nhận được khi dự đại hội Trăm Năm Áo Tím Gia Long; và cũng hiểu được biết bao là công sức tự nguyện đã bỏ ra để có được những điều đã kể.  Nhìn số người đông đảo đến tham dự, tự nhiên tôi thầm nghĩ:  Ngày nay, tuy cựu nữ sinh Gia Long có mặt khắp nơi khắp chốn, nhưng bạn cũ gặp được nhau không phải lúc nào cũng muốn là được.  Cho nên khi có cơ hội nào  trùng phùng được với nhau, dù lớn dù nhỏ, cần phải quý trọng và cố gắng gìn giữ nó.    

Hôm đó, khi Đại Hội kết thúc, trời cũng đã khá khuya nhưng không mấy ai ra về liền.  Đa số còn nán lại để nắm tay nhau chụp hình kỷ niệm, trao đổi chi tiết liên lạc... và giả từ nhau lưu luyến.  Luyến lưu cũng phải, vì hẳn trong thâm tâm ai cũng muốn nói với người mình quý mến: 

Cốc rượu đỏ lòng xin cạn chén
Nhớ nhau, ngày khác biết đâu mà!

(N.Đ.Chiểu) 

03-10-2013

Văn Lang Tôn-Thất Phương