Vài ngày trước lễ tốt nghiệp cao học vào hạ tuần tháng ba 1975, tôi nhận được một tin vui bất ngờ mà tôi hằng mong đợi: một trường đại học bên Mỹ chấp nhận tôi vào chương trình PhD về ngành vật lý bán dẫn vào tháng chín cùng năm với học bổng! Về chi tiết, trường sẽ cho biết sau.  

Niềm vui có thể được đi Mỹ kéo dài được vài ngày; rồi tôi lại phải đối diện với thực tế trước mắt: chuẩn bị đi Osaka để kịp mùa nhập học vào đầu tháng tư. Đúng là sự việc đã rối lại càng rối thêm! Vì ngày nhập học ở Mỹ vào đầu tháng chín, mà bây giờ mới tháng ba; tôi sẽ có gần sáu tháng ”ngồi chơi xơi nước”! Tôi có thể ở lại Kitakyushu làm vài công việc ”baito” sống qua ngày và vui chơi với bạn bè thân quen! Nhưng thấy ”phiêu” quá! Vài ngày thì được, chớ dài hạn thì ai đâu có thì giờ mà vui chơi với mình! Tại sao không đi Mỹ từ Osaka; và biết đâu tôi có thể học hỏi được ít nhiều điều mới khi nghiên cứu trong môi trường mới này? Nghĩ thế nên vào cuối tháng ba năm 1975, tôi quyết định rời Kitakyushu để đi Osaka như dự định ban đầu vì có lẽ đây là hướng lựa chọn thích hợp nhất đối với tôi lúc bấy giờ! Còn những chuyện khác tạm gác sang một bên, để rồi ”hạ hồi phân giải”!   

Và cứ thế, tôi cũng liều ” nhắm mắt đưa chân ”! Hành trang chỉ có vài bộ quần áo cũ, một số sách và một đôi giày gót gần như mòn nhẵn! Tôi ra đi trong im lặng như lúc rời Tokyo và âm thầm như lúc mới đến Kitakyushu! Chỉ vài câu giả từ và vài người đưa tiễn!  

Tôi sắp bỏ lại sau lưng thành phố thân quen đã chia sẻ với tôi thật nhiều kỷ niệm: kỷ niệm yêu thương, kỷ niệm học đường, kỷ niệm với những bạn bè thương mến, kỷ niệm những ngày đầu tiên mới đến...Sân ga. Con tàu. Quán cà phê. Bãi biển chiều mưa...Những giây phút lang thang trong sân trường khi tuyết phủ trắng màu. Điếu thuốc bập phà những đêm chờ đợi và những sáng sớm đứng trên sân ga chờ con tàu đi đến trường ...Rồi như con thuyền ra khơi. Đến rồi đi với hành trang đong đầy kỷ niệm.  

Tobata.

Với mùa xuân hoa Ajisai nở rộ bên những con đường rợp nắng mai, mùa hè với lễ Tobata Gion Yamagasa người người hò hát vui ca. Nhớ lại ngày nào 5 năm về trước, khi tôi mới đến thành phố: 

“Tôi đi ngang qua những ngọn đồi còn điểm vết sẹo thời gian/ Buổi chiều vàng võ với vài vạt nắng còn sót lại trên bãi cỏ/ Bầy trẻ đùa chơi với tiếng cười giòn tan/ Hăng hắt từng âm điệu ngân vang/ Con đường nhỏ trước mắt tôi đã nát nhàu với dấu chân cũ nắm chồng chất lên nhau sau bao năm tháng thăng trầm/ Kiếp đời - kiếp người/ Chiều nay tôi đi lang thang theo dòng thời gian/ Nhìn ngày trôi…/ Trời xanh xanh no ứ mộng trong lành/ Văng vẵng đâu đây dư âm năm xưa vuốt ve ngọt ngào/ Cuối ngày gió lên lá khô bay bay nhạt màu nắng phai/ Cuối ngày giờ đây nhìn năm tháng qua thấy lòng xốn xao”  

Nhớ lại những chuyến tàu shiden đi về với tiếng leng keng thân thương:

” Tobata và Kokura/ Tiếng leng keng xe điện mỗi ngày/ Quán cà phê bao lần hò hẹn/ Em đi rồi, con nắng bỗng ngu ngơ/ Âu yếm cho nhau cái thuở dại khờ!” 

Nhớ lại những bữa ăn tối vội vàng:

 ”Rời Tobata/ Tôi đi tàu shiden đến Kokura/ Quán u-đôn trên đường lờ mờ tối/ Leo lét chung quanh vài mảng sáng đèn/ Đứng lại ăn/ ăn ngấu nghiến, ăn ngon/  Ăn đầy bụng để khuya về khỏi đói! / (Để khỏi phải nửa đêm vào bếp lục nồi!) ” 

Khi đã quyết ra đi tìm lẽ sống
Ngại ngùng gì thêm những bước chân hoang
Giả từ Tobata những năm tháng bẽ bàng
Bao thất bại nhưng chưa chịu nhận mình thua cuộc! 

Khi đã quyết ra đi tìm lối thoát
Hành lý trống không, mòn nhẵn gót dày
Đã nhiều lần đối diện với đời như hôm nay
Có mất mát nhưng không bao giờ tính ăn thua hơn thiệt! 

Khi đã biết mình rồi thì những thành bại chung quanh không có gì luyến tiếc!... 

Tobata (1975) 

Chiều nay nắng đã xa nguồn
Chiều nay dĩ vãng vùi chôn tháng ngày
Tobata gió hây hây
Con đường nho nhỏ những ngày đầu tiên 

Sân trường cỏ rộn bóng đêm
Cành cây đẩm ướt sương mềm đêm khuya
Âm thầm trưa nắng chiều mưa
Một mình lủi thủi nô đùa nắng lên 

Tobata ngày mới lên
Thân thương mái ấm người quen quen người
Chiều về rộn rã tiếng cười
Gia đình bà chủ một thời khó quên! 

Khó khăn cái thuở đầu tiên
Giờ năm năm đó thân quen biết người
Như con thuyền nhỏ ra khơi
Giả từ kỷ niệm đón mời chông gai!  

Khó khăn trên quãng đường dài
Phận mình mình biết ngày mai ai ngờ!? 

Tobata (1975) 

Hình 1. Năm 1975 khoa điện & điện tử của chúng tôi có năm sinh viên tốt nghiệp cao học. Tôi tốt nghiệp về ngành vật liệu bán dẫn; còn bốn bạn khác về điện tử chế ngự, điện cơ, truyền thông và điện cao thế. Chụp hình chung với chúng tôi có bà quản lý thư viện và cô thư ký của khoa.   

Kokura.

Với Thành Kokura đứng sừng sững uy nghi sáng trắng cả một vùng. Với Uomachi Gintengai và Katsuyama Park. Với Bon Odori theo điệu hát “Tankobushi”. Với những chiều  nắng đổ đi dọc theo dòng sông Murasaki.  

“Thương quá là thương những con đường nho nhỏ/ Những bàn tay thon ngón dại khờ/ Bờ tóc huyền đen trong nắng ngủ mê/ Thân nhỏ bé dáng thơ chầm chậm bước/ Murasaki dòng xuôi trôi con nước/ Thành Kokura bóng ẩn hiện long lanh/ Sợi nắng đong đưa liễu nhè nhẹ rung cành/ Màu xanh mởn thân thương reo điệp khúc” 

Thành phố ta xa/ thành phố giả từ
Như mới hôm qua/ giờ phải chia tay
Hững hờ bầu trời mây tím
Sân ga hẹn hò/ nơi này chia tay 

Thành phố năm xưa/ thành phố nơi này
Ngày nào sum vầy/ giờ lại chia tay
Gió lên mây trời bảng lảng
Trôi đi phương nào ai biết ai hay?! 

Thành phố hôm nay/ sắp xa nơi này
Nói gì cho đời/cơn gió heo may
Đường xưa chiều lên lác đác
Vài sợi nắng vàng lả tả điệu vang 

Thành phố ta xa/thành phố giã từ
Còn gì cho đời/ còn gì cho ta?
Không gian thời gian trống vắng
Đứng nhìn con tàu lăn bánh dần xa 

Kokura (1975) 

Năm năm rồi sẽ trôi qua
Ngày nào mới đến người xa lạ người
Cỏ cây non nước mây trời
Một mình lủi thủi đầy vơi nỗi sầu 

Năm năm cứ thế qua mau
Tháng ngày quen biết thắm màu thời gian
Giờ đây tâm sự ngỗn ngang
Cuối cùng rồi cũng lang thang một mình! 

Ngồi đây nghĩ lại phận mình
Tấm thân bèo bọt bóng hình người qua
Chỉ còn ta lại với ta
Quán cà phê vắng người xa/ xa người 

Kokura (1975) 

Một ngày
Một người xa…xa một người
Một bóng đen đen trải dài
Một màn đêm đen… 

Một ngày
Một người đi…đi mất rồi!
Một sân ga nho nhỏ
Một con tàu về lặng lẽ đơn côi 

Một ngày
Một quán vắng…một người ngồi
Một tâm sự buồn buồn
Một đợi chờ…mòn mỏi ngóng trông 

Một ngày
Một khúc enka …xé nát lòng
Một người đi…đi xa
Một tiếng còi hú vang…rên xiết hồn nhau 

Một ngày
Một ngày qua rồi… còn lại gì?!
Một mảnh hồn côi với trăm đắng nghìn đau!...
“Nakinagara aruku

Hitoribotchi no yoru”*)

Còn đâu nữa tiếng cười?!
Một sân ga…Một con tàu…
Một người đi về đâu?
Về đâu trong đêm thâu!? 

Kokura (1975) 

*) bài hát “Ue no muite arukoo” của Kyu Sakamoto

Hình 2. Cùng các bạn đi picnic ở ngoại ô Kokura. Vì là chương trình cao học, có vài người khá lớn tuổi hơn tôi và có đem vợ con theo. Không khí gia đình và những bữa ăn “quốc tế” làm cho tôi cũng cảm thấy ấm áp được phần nào và vơi đi nỗi buồn xa xứ! 

Wakamatsu.

Với chiếc cầu đỏ rực sáng vào mùa hè nắng cháy và những buổi chiều chớm thu sương khói mong manh. Cầu Wakato nối liền hai thành phố Tobata và Wakamatsu. Đứng từ ga Tobata, tôi có thể thấy cầu Wakato hiện rõ ra trước mắt. Hình ảnh chiếc cầu này thật gần gũi làm sao! Có những chiều, thay vì đi thắng về nhà trọ, tôi đi bộ đến ngồi dưới chân cầu, nhìn hoàng hôn về trên vịnh Dokai. Ngồi một mình trong lòng thiên nhiên tĩnh lặng lúc đó, tôi tha hồ thả hồn theo sóng nước trời mây... 

Dưới chiếc cầu Wakato Ohashi màu đỏ
Chiếc ferry đưa đón khách đi về
Qua vịnh Dokai màu xanh nước chảy nhẹ hôn mê
Tắm nắng tháng ba mới về từ mấy giờ trước 

Sóng trắng vỗ nhẹ vào chiếc phà lũ lượt
Đợt trước đợt sau lần lượt rủ kéo nhau
Ngôi ngắm chung quanh con phố đủ sắc màu
Vài vạt nắng ngã nghiêng trên boong tàu mát rượi 

Wakamatsu (1975) 

Người xa. Tôi xa. Phố xa
Núi đồi trùng điệp mái nhà thân thương
Chiều nay dạo bước trên đường
Hoàng hôn chợt đến lá vương bước sầu 

Đời mình như cánh lá nâu
Trôi sông lạc chợ biết đâu là nhà!?
Chiều nay lặn lội đường xa
Tìm người chỉ thấy đường xa vắng người… 

Wakamatsu (1975)

Hình 3. Tôi cũng thường đi du lịch “hitoritabi” vào những ngày cuối tuần hay vào dịp lễ lộc. Những chuyến tàu đêm, những đêm “ngủ bờ ngủ bụi” đối với tôi không còn xa lạ gì nữa! Tôi đã trải qua những gặp gỡ và chia tay ngẫu nhiên; những quen biết với những con người lạc lõng bơ vơ, và những lần bắt gặp những khuôn mặt hóm hỉnh của em bé đong đầy với nét ngây thơ và nụ cười thật hồn nhiên, tươi mát...  

Yahata.

Với con phố nhỏ nằm dưới chân đồi và không cách Tobata bao xa. Mùa hè ở đây tương đối mát hơn ở thành phố Tobata hay Kokura. “Kooyoo” vào mùa thu thì tuyệt đẹp với những cánh lá đổi màu trông rất ngoạn mục! Từ trên đối cao nhìn xuống thành phố vào buổi sáng sớm tinh sương, chùng tôi có thể thấy một màn sương mỏng giăng kín phía dưới chân đồi. Ánh đèn leo lét từ khu phố càng trở nên “lờ mờ” hơn, cho một cảm giác mơ mơ màng màng giữa hai bờ hư thực!  

Có hôm chúng tôi đi “lạc” lên đến đồi Hiraodai và tình cờ khám phá những đóa hoa dại “sagisoo” màu trắng trông rất đẹp. Hàng chục cánh hoa xếp hàng theo thân cây; nhìn từ xa, những cánh hoa này trông giống như một đàn chim phượng hoàng tung bay nhởn nhơ trong gió. Rải rác đó đây, chúng tôi cũng tìm thấy những tảng đá vôi màu trắng như đàn cừu đang gặm cỏ non... 

Cánh hoa sagisoo*)

Hay cánh chim phượng hoàng!?
Hàng trăm cánh phất phơ bay
Lượn quanh nô đùa trong gió 
Tháng tám trời trong nắng lên rực rỡ

Yahata rộn rã bước chân về
Sagisoo hoa trắng đẹp mị mê
Cả đám cỏ dại chung quanh
Cũng ngước mắt nhìn lên tỏ lòng chiêm ngưỡng! 

Yahata (1974) 

*) habenaria radiate, cùng loại với lan  

Hình 4. Có một lần, một đứa bạn Nhật cùng khoa rủ tôi đi “khám phá” Kyushu trong chiếc xe “mới” mua của nó. Chúng tôi chẳng những đi đến thành phố mà còn lái xe ngang qua những vùng quê “hẻo lánh” mà tôi chắc rằng tôi sẽ không có cơ hội thăm viếng nếu không nhờ chiếc xe “thân yêu” của đứa bạn. Một tuần lễ “bụi đời” thật vui và thú vị! 

Moji.

Với những lần hẹn hò. Thành phố nằm ở điểm cuối cùng của Kyushu và cách Shimonoseki (đỉnh đầu của Honshu)  bởi một vùng biển nắng.  

“Mekari Kooen/ Sóng từng đợt đua nhau vỗ vào bờ/ Hoàng hôn trên biển trắng/ Bầu trời đỏ ồi, cầu Kanmon thầm lặng/ Nối nhịp thân thương kết nối đôi bờ/ Moji hôm nay nắng vỡ nên thơ/ Shimonoseki xa rồi những chuỗi ngày nhung nhớ!/ Tuần sau đến mình hẹn nhau gặp lại/ Đùa giỡn vui chơi giây phút chuyện trò/ Đời mát tươi không gợn chút âu lo/ Màu biển, trời xanh, màu nắng xanh tuyệt diệu…” 

Đến thăm lại vài con phố
Đi lại những con đường một thuở đã qua
Nhìn tia nắng chang chang rực rỡ chói lòa
Giang tay rộng như muốn ôm chầm kỷ niệm
Quán cà phê “Murasaki”/màu tím
Nho nhỏ thân thương nằm ủ rũ góc đường
Giọt thấm nồng cay nhắp vị sắc hương
Đắng đầu lưỡi sáng đầu xuân mới đến! 

Đến đây hôm nay giả từ hò hẹn
Lời tiễn đưa/ đưa tiễn cũng buồn thôi!
Vạt nắng đến đi muốn tâm sự đôi lời
Nhưng ngài ngại len lén chuồn đi mất!? 

Moji (1975)  

Vài cảm nghĩ rời

Duyên phận đã dun dủi đưa tôi về sống ở Kitakyushu! Thành phố đã cho tôi thật nhiều kỷ niệm: kỷ niệm yêu thương, kỷ niệm học đường. Kitakyushu với những người bạn tình cờ bắt gặp, rồi trở thành thân quen. Những khuôn mặt nồng hậu, dễ thương từ những quốc tịch khác nhau. Những tiếng  cười vượt qua biên giới. Những bữa ăn thanh đạm đầy tình người cho tôi hưởng “ké“ bầu không khí gia đình và vơi đi phần nào nỗi buồn xa xứ. Kitakyushu, thành phố với nỗi cảm thông giữa con người với con người. Tôi yêu những ánh mắt, nụ cười.  Những tấm lòng rộng lượng. Những ân tình đượm thắm nét yêu thương. Và những chia sẻ trong cuộc sống có lúc ngọt bùi, có lúc đắng cay! 

Sau khi tốt nghiệp, tôi có về thăm lại Kitakyushu một lần gọi là để tìm lại những kỷ niệm ngày nào...Bạn bè ngày xưa giờ tứ tản mỗi người mỗi nơi. Ngồi trên bờ sông Murasaki viền với màu cỏ xanh mơn mởn, nhìn vạt nắng chiều đọng lại trên những cánh lá lao xao...

Lòng cảm thấy xa lạ! Lạc lõng ngay giữa những con đường, những tiệm quán một thời tôi đã sống, đã đi qua! Thành phố vẫn sinh hoạt đều hòa như quên hẳn tôi về đây hiện diện... 

May 1,  2022