“Đi Theo Vạt Nắng” - Phần 43

Haiku về Koyasan

Trần Trí Năng

Mới đây mà đã hơn 44 năm từ ngày tôi rời Nhật. Tôi còn nhớ lại những ngày “shukubo” ở Koyasan, trung tâm Phật giáo của trường phái Shingon* tọa lạc trên núi Koya**, thuộc huyện Wakayama***. Trường phái Shingon được Thiền sư Kobo Daishi**** (còn có tên là Kukai) du nhập vào Nhật Bản vào năm 805. Trong thời gian ở Koyasan, ngày nào chúng tôi cũng phải dậy sớm, được ăn chay, hành thiền và đi bộ quanh núi! Chúng tôi thường đi qua nghĩa địa Okunoin; nơi có lăng mộ của thiền sư Kobo Daishi và gia đình tướng quân Tokugawa. Cách đó không xa, có tháp năm vòng (gorinto) – một biểu tượng của ngủ đại- như đang đứng đón chào du khách đến thăm: từ trên nhìn xuống, trước tiên chúng ta sẽ thấy chữ “không”, tiếp đến chữ “phong” khắc trên tảng đá hình bán nguyệt; rồi chữ “hỏa” trên một hình tam giác; kế đến là chữ “thủy” trên tảng đá hình tròn; và phía dưới cùng là chữ “địa” khắc trên một khối đá hình chữ nhật.

Những ngày ở đây, tuy có mệt mà vui và lòng lúc nào cũng thanh thản, nhẹ nhàng! Một cảm giác trong sáng và thanh tịnh lảng vảng quanh tôi…

Giữa đất trời trải rộng thênh thang muôn nơi. Ru nhịp đời mênh mang trong tôi. Người người trở về trong cánh rừng nhỏ thầm kín ngàn đời. Tôi bắt đầu cảm nhận được một nguồn tự do đến từ muôn nơi. “Yên lặng hôm nay/ Giọt nắng tinh khôi/ Xuyên kẽ lá nhẹ rơi đều tiếng thở/ Gió khẽ động lay nhánh cây ngờ ngợ/ Nguồn sống tái sinh sinh diệt luân hồi…”

Xanh mướt từ xa những ngọn đồi. Koyasan sáng nay thông reo ngút ngàn. Cụm mây trôi… Màu trắng nhẹ nhàng như dải lụa lướt bay trong bầu trời xanh sâu thẳm. Mọi vật bao trùm với ngàn tia nắng nồng nàn sưởi ấm tâm thân. Người cúi đầu chào người. Nhẹ bước thong dong. Nghe hơi thở nhịp nhàng theo từng điệu thở. Chim trao nhau lời hát. Cánh hoa là ngủ đại sắc thắm tươi cười. Hòa nhịp đều cùng tiếng chuông chùa ngân xa. Khi bổng lúc trầm. An hưởng phút giây này. Tránh những tạp niệm phóng tâm. Và quên đi những mẫu chuyện quá khứ tương lai qua dòng năm tháng… Những cát bụi trong đời hình như đang từ từ lắng đọng … Lúc cạn…Lúc sâu…

Về đâu? Đi về dâu trong kiếp người hữu hạn giữa lòng thiên nhiên rộng lượng vô cùng!? Mở mắt hít thở khí trời mát tươi…Cỏ cây mơn man theo làn gió nhẹ…

*) 真言宗 **)高野山 ***) 和歌山県 ****)弘法大師 (空海)

Chouishimichi* wo
choko choko aruku
Koubou Daishi
no ashiato

(Choishimichi
con đường tôi đi bước từng bước
theo dấu chân Kukai)

(1976)

*) 町石道

mizutamari
wo fumikonde
suihou no oto

(tình cờ dẫm chân vào
một vũng nước mưa đọng trên đường
tiếng bọt nước vang dội)

(1976)

ocha wo
chibiri chibiri to
nominagara
Zen no kotoba ya
cha no kokoro

(nhấm nháp từng giọt trà
lắng nghe ngôn ngữ của Thiền
và linh hồn của trà)

(1976)

ichinen Hotoke
ichinen obake
iki ni shitagae!

(nhất niệm thành Phật
nhất niệm thành ma
tĩnh tâm lần theo từng hơi thở!)

(1976)

hira no ue ni
hira wo kasanete
meisou shite
Ajikan* no shoshin

(an trụ trong tịnh tâm
một bàn tay trên một bàn tay
bước đầu Ajikan)

(1976)

*) 阿字観

oyayubi to oyayubi ga
kara no maru wo tsukutte
Kuu* ka Mu ka?

(một vòng tròn trống rỗng
đan kết bởi ngón tay cái bên trái và phải
là Không hay là Vô?)

(1976)

*) 空, 無

nani mo mizu
nani mo kikazu
nani mo iwazu
chinmoku no shunkan

(không nghe và không thấy
cũng không trò chuyện nhau điều gì
tịnh tâm trong giây phút)

(1976)

iki wo suinagara
iki wo hakinagara
isshun no ikijunkan

(nhẹ nhàng hơi thở vào
dịu dàng hơi thở ra
nhịp hơi thở tuần hoàn)

(1976)

Ishidourou* nami ni
hi ga taezu ni shite
eien ni tsuzukeru sou da

(hàng đèn đường bằng đá
tiếp tục tỏa ánh sáng lập lòe
như không bao giờ tắt)

(1976)

*)石灯籠

10.

kouzoku ya, daimyo ya
shomin ya, bunjin ya
boseki darake!

(thương gia hay văn nhân
dù cho quý tộc hay daimyo
cũng chỉ còn bia mộ!)

(1976)

11.

ishidourou no
toumyou no chie de
kokoro no ankokuzura
wo terashite
kiyoraka ningen no
genten ni modoru no sa!

(ánh sáng của trí tuệ
tỏa ra từ hàng đèn đá bên đường
rọi sáng vùng bóng tối tâm linh
mang trở lại bản chất con người thánh thiện!)

(1976)

12.

hitori no kozou ga
omotesandou wo haku
yamazakura wa harahara
hara hara to makichirasu

(một chú tiểu đang quét
sân trước điện thờ nơi Koyasan
hoa đào núi lác đác
tiếp tục rơi rơi…rơi)

(1976)

13.

hinoki ya sugi ya
rippa ni tachi
fuusetsu ni makezu
furouchouju*

(hàng cây bách cây tùng
sừng sững đứng thách thức cùng phong tuyết
trường thọ mãi không già)

(1976)

*) 不老長寿

14.

suginamiki
no sobieru sandou wo
sanpo shite
kiyoi chinmoku

(trên con đường vào chùa
ẩn hiện dưới hàng cây tuyết tùng
lối đi vào tĩnh lặng)

(1976)

15.

seisui ya
kenryoku ya
kaze to tomo ni kiete yuku
Okunoin sandou*

(thịnh suy đó
quyền lực đó
rồi cũng tan biến đi theo con gió
Okunoin sando)

(1976)

*) 奥之院参道

(a) Gorinto (五輪塔) có năm tầng tượng trưng cho ngủ đại. Tầng thứ nhất gọi là chirin (地輪) có hình vuông và tượng trưng cho đất; tầng thứ hai gọi là suirin (水輪) có hình cầu, tượng trưng cho nước; tầng thứ ba là karin 火輪) có hình tam giác, tượng trưng cho lửa; tầng thứ tư có tên là furin ( 風輪) có hình nửa mặt trăng, tượng trưng cho gió; và trên cùng là kurin (空輪), có hình viên ngọc, tượng trưng cho không gian hay sự trống không.

(b) Con đường đi ngang qua khu nghĩa địa Okunoin (奥の院), với những hàng đèn bằng đá hai bên. Một cảm giác mơ màng giữa hai bờ hư thực khi cùng mọi người đi bộ trên con đường này vào lúc đêm về.

(Google Images)

16.

chi sui ka fuu kuu*
banbutsu no godai** ga
daidai to daidai ***

(đất nước lửa gió không
năm yếu tố chính của vạn vật
ngủ đại qua bao đời)

(1976)

*) 地火風水空 **) 五大 ***) 代代 to 大大

17.

ishidourou wa
nori no michi wo terashi
nayami wo herashi

(những cây đèn bằng đá
soi sáng con đường dharma
giảm bớt sự ưu phiền)

(1976)

18.

Banryuutei* ishiniwa
unkai no suna ari
ishigumi no ryuu arite
isshun no meisou

(khu vườn đá Banryutei
đụn cát bồng bềnh như mây trôi
những cụm đá như rồng bay lượn
một thoáng trở về tâm)

(1976)

*) 蟠龍庭

19.

Okunoin
no hosomichi wo
kinhin shinagara
rekishi no nagare
ga toorisugite
kokoro munashiki

(bước trên con đường nhỏ
thiền hành qua nghĩa địa Okunoin
lần theo dòng lịch sử
dần dần lòng trống không)

(1976)

20.

tsuki no hikari
momiji chirikeri
harahara to
samuki yo

(dưới ánh trăng sáng soi
cánh lá momiji rơi xào xạc
con gió lạnh đêm về)

(1976)

21.

shukubou* shite
kouya-doufu** wo tabete
shoujinryouri*** seikatsu
sanshoku mainichi

(tạm trú vài đêm ở chùa
được ăn đậu hủ koyasan
và cơm chay ba bữa mỗi ngày)

(1976)

*)宿坊 **) 高野豆腐 ***) 精進料理

22.

zazen shitari

kinhin shitari

shoujin ryouri wo tanoshindari

sanpaku yokka

(thiền tọa rồi thiền hành
thưởng thức cơm chay đầy hương vị
bốn ngày và ba đêm)

(1976)

23.

Kouboudaishi reibyou* ya
Tokugawa-ke reidai** ya
meiyo ya kenryoku ya
yamakaze no you da!

(lăng mộ của Kobo Daishi
điện thờ dòng họ Tokugawa
tên tuổi và quyền lực
thoáng qua như con gió núi rừng!)

(1976)

*) 弘法大師霊廟 **) 徳川家霊台

24.

Gobyoubashi* no shita ni
nagaruru shimizu no happa
gasagasa no oto

(dưới cầu Gobyobashi
dòng nước chảy trong veo vọng lên
tiếng lá kêu xào xạc)

(1976)

*) 御廟橋

25.

asa yonji ni
shinrei nariru
zazen no jikan da!

(buổi sáng mới bốn giờ
hồi chuông vang đánh thức mọi người
sắp đến giờ hành thiền!)

(1976)

26.

risutachi ga
ojizousan* to
kakurenbou shite
asonderu

(những chú sóc lớn nhỏ
đang nô đùa trò chơi ú tim
với những tượng Jizo)

(1976)

*) お地蔵さん

27.

yamakaze wo
shinkokyuu shinagara
sappari shita

(hít hơi thở thật sâu
làn gió núi mát rượi trong lành
lòng nhẹ nhàng thanh thản)

(1976)

28.

torii mata torii
akaki mata akaki
horebore akaku
kuu kuu jyaku jyaku*

(cổng torii rồi cổng torii
màu đỏ rồi lại thêm màu đỏ
màu đỏ rực sáng chói
vùng tĩnh lặng trống không)

(1976)

*) 空空寂寂

29.

Ichinohashi* wo watatte
Okunoin no sekai ni haitte
shoumetsu mujou**

(qua khỏi cầu Ichinohashi
bước vào thế giới của Okunoin
lẽ vô thường cuộc sống!)

(1976)

*) 一の橋 **)生滅無常

30.

yamabuki no hana
hanabanashii
chouchou hirahira
pikapika aozora

(đóa hoa rừng lộng lẫy
đàn bướm tung cánh bay nhởn nhơ
dưới ánh nắng lập lòe)

(1976)

September 4, 2023

(Ngày lễ lao động của Mỹ)