|
A series of articles on “Microelectronics and Silicon Valley - Part 12 Stanford Industrial Park
Trần Trí Năng
“Stanford Industrial Park is established as a high tech center by businesses working in close partnership with the university. Among the first companies to rent space in the Park were Varian Associates, General Electric, and Eastman Kodak and Shockley Semiconductor” Silicon Valley tọa lạc chung quanh Stanford University, trải rộng từ phía đông của San Francisco Bay, qua phía tây của Santa Cruz Mountains và nằm về phía đông nam của Coast Range. Vào đầu thế kỷ 20th, đây là một vùng trồng trái cây như trái mơ (apricot), mận (plum) và trái anh đào đỏ (cherry), được biết với cái tên “the Valley of Heart’s Delight”. Theo tài liệu của Carolyn Tainai , th́ 60 năm trước, Stanford University gặp phải vấn đề về tài chánh trong kế hoạch phát triển nhanh chóng trường để đáp ứng nhu cầu đ̣i hỏi sau chiến tranh, ban lănh đạo của trường quyết định chuyển nhượng môt phần đất trong số 8.000 acres của trường -do Leland Stanford, thống đốc của California chuyển nhượng lúc trước- cho những các hăng xưởng trong ṿng 99 năm. Từ đó manh nha ra “Stanford Industrial Park” vào thập niên 50’s. Mục đích chính là xây dựng một trung tâm kỹ nghệ cao và tạo cơ hội để những hăng xưởng này làm việc với trường theo chủ trương của GS Fred Terman [1], phân khoa điện của đai học. Ông muốn sinh viên tốt nghiệp ở lại vùng Cali thay v́ phải đi khoảng 3.000 miles về làm việc ở vùng East Coast. Khách hàng đầu tiên kư khế ước với Stanford University là Varian Associates vào năm 1951; và sau đó những hăng dời vào ṭa nhà đầu tiên của trung tâm là Eastman Kodak, General Electric, Preformed Line Products, Admiral Corporation, Shockley Semiconductor của Beckman Instruments, Lockheed, Hewlett-Packard và nhiều hăng khác nữa [2] Từ khóa : Honolulu Marathon, Japan Airlines, Gilbert Chepkwony, Ehitu Kiros, Don Hoefler, Stanford Industrial Park, Stanford Research Park, Fred Terman, Lee De Forest, Hewlett Packard, Varian Associates, Shockley Semiconductor, Honors Cooperative Program, Steeple of Excellence 1. Câu chuyện bên lề thay lời tựa
Về thứ hạng, Honolulu Marathon
lớn thứ hai của Mỹ, sau Chicago Marathon. Honolulu Marathon có một
hành tŕnh dài 26.2 mile ( 42.2 km) , được tổ chức mỗi năm vào ngày
chủ nhật thứ hai của tháng 12 và rất thịnh hành đối với những người
mới chạy marathon lần đầu. Năm 2013, Marathon này nhằm vào ngày 8
tháng 12 với 29 ngàn người tham dự, trong số đó hơn một nửa là du
khách từ Nhật, c̣n lại đến từ nhiều nơi trên thế giới, từ nội địa Mỹ
và những đảo lân cận. Cũng có những vận động
viên marathoner nổi tiếng đến tham dự. Cơ quan tài trợ chính
của marathon này là Japan Airlines và số
tiền lợi tức cho kỳ marathon năm này ước lượng khoảng 135 triệu đô-la..
Nói về lịch sử th́ Honolulu Marathon do thị trưởng Frank Fasi sáng
lập vào năm 1973, mô phỏng theo Chicago
Marathon. Lúc mới bắt đầu Marathon thu hút đước 167 người tham dự;
con số này lên đến 34.434 vào năm 1995 và sau đó giảm xuống một ít
tùy theo từng năm.
H́nh
1 :Tác giả chụp ké (trái); Chúng tôi thức dậy vào lúc 3:00 sáng, lái xe về hướng Alamona Park, đậu nhờ tại nhà một người quen rồi bắt đầu đi bộ về hướng khởi hành của marathon. Gió mát lạnh cả mặt. Con đường sáng nay không có xe chạy, chỉ có đoàn người bộ hành nối đuôi nhau đi. Người đến đây từ nhiều nơi và thuộc nhưng lứa tuổi khác nhau thuộc nhiều thế hệ: từ những người “già” như tôi hay cao niên hơn đến những em bé c̣n ngồi trên xe mẹ đẩy.
“…Thời gian thắm mượt đời tôi Thậm chí có những cặp tân hôn với bộ áo mới cưới cũng nắm tay nhau đi “giung giăng giung giẻ” trên đường phố [H́nh 1, bên phải]. H́nh như mỗi người về đây có một tâm sự và niềm vui riêng. Về đây để hưởng thụ. Về đây để tạm quên đi những khó khăn, dằn vặt trong cuộc sống. Về đây để bắt đầu! Về đây để cùng ghi lại một kỷ niệm!
“…Đêm chưa qua hết mà ngày h́nh như đă
đến Không biết người đến từ đâu? Vài người. Chục người. Trăm người. H́nh như người đến từ khắp nẻo! Từ góc phố, con đường, người càng lúc càng đông. “…4 giờ sáng. Người đến, người đi. Con phố đă trở nên tấp nập. Tiếng nó. Tiếng cười. Những khuôn mặt tràn đầy vui tươi. Ngôn ngữ có khác nhau; chỉ biết được rằng mọi người đang an hưởng với đời. Nhịp sống trở nên nhẹ nhàng, rộn ră niềm tin. Đủ vóc dáng. Đủ h́nh hài. Người đi xe đạp, theo sau chú chó màu nâu. Người bước nhanh; và hai em bé cũng rảo bước đi mau cho kịp. Một cặp vợ chồng người Nhật mới cưới chầm chậm bước đi trong bộ quần áo mới. Tay trong tay. Vuốt mặt đón mời buổi sáng cuộc đời. Trinh nguyên trong trắng muôn nơi…” Pháo bông đủ sắc màu làm sáng cả một vũng trời đen Tiếng máy phóng thanh từ khán đài át hẳn tiếng cười nói của mọi người [H́nh 2, bên trái].
“…Pháo bông nổ tung làm sáng một vùng trời c̣n tối Người xướng ngôn viên nói tiếng Anh xong rồi chuyển qua tiếng Nhật v́ du khách Nhật quá đông. Tôi có cảm tưởng là đang đứng giữa phố Fukuoka, miền nam nước Nhật vào dịp Hakata Dontaku Minato Matsuri vào tháng năm hay Hakata Gion Yamakasa vào tháng bảy mỗi năm. Nếu ở đây có vài quán “Yatai” nữa th́ tuyệt! 5:00 sáng: Marathon bắt đầu.
“…Mọi người bắt đầu tham dự Honolulu Marathon Hai đứa con chúng tôi cũng đi sắp hàng tham dự. V́ số người đông quá, nên không thấy start line ở đâu cả; tôi đoán phải mất ít nhất 10 -15 phút mới ra khỏi điểm khởi hành này. Có những người có khuôn mặt rất nghiêm trang, nhưng phần lớn “take it easy” và’ have fun”. Dù sao đi nữa đây cũng là dịp để thử thách với chính ḿnh sau nhiều tháng ngày “huấn nhục”. “…5 giờ sáng. Pháo bông rực sáng đầy trời. Phút giây bắt đầu và chấm dứt những tháng ngày đợi chờ bao lâu nay. Những năm tháng rán công rèn luyện giờ sắp trôi qua trong phút chốc! C̣n lại đây vài khoảnh khắc hồi họp đợi chờ! Tiếng nói từ khán đài. Diễn văn khai mạc. Mạnh người nói cứ nói. Ai muốn nghe cứ nghe. Những người đứng bên đường với chiếc loa hét đến khan cả cổ. Người người về đây hôm nay “Have fun!...”
H́nh 2:
Khán đài bắt đầu hoạt động từ lúc
4:30 sáng; (trái) Một vài tiếng đồng hồ sau khi máy phóng thanh loan báo người đầu tiên về tới đích (Gilbert Chepkwony), chúng tôi thấy số người cũng bắt đầu trở về. Tôi và nhà tôi đi từ từ dọc theo những hàng cây Banyan trong công viên. Loại cây này rất nhiều ở đây và có những h́nh thù rất đạc biệt. Đoạn đường khá dài; có người chạy, có người đi bộ; nhưng hầu hết quyết tâm sẽ về tới finish line [H́nh 3].
H́nh 3 : Chạy mệt rồi lại đi (trái) ;
“…Người
chạy nhanh. Người đi chậm cười vui Sau cuộc chạy, mọi người đều hồ hởi, mặc dù khá thấm mệt với mồ hôi chảy nhễ nhại trong khí trời nóng gắt của vùng nhiệt đới [H́nh 4]
H́nh 4: Hai đứa con chúng tôi chụp chung với mẹ trước khi khởi hành
vào lúc 4:39 sáng (trái)
2. Silicon Valley có từ lúc nào? Tên Silicon Valley do kư giả Don Hoefler gọi trong bài viết số tháng giêng, 1971 trong tạp chí hàng tuần Electronic News. Silicon Valley tọa lạc chung quanh Stanford University, trải rộng từ phía đông của San Francisco Bay, qua phía tây của Santa Cruz Mountains và nằm về phía đông nam của Coast Range. Vào đầu thế kỷ 20th, đây là một vùng trồng trái cây như trái mơ (apricot), mận (plum) và trái anh đào đỏ (cherry), được biết với cái tên “the Valley of Heart’s Delight”. Lịch sử của vùng Silicon Valley có thể tóm tắt ở H́nh 5. Silicon Valley có tự lúc nào? Đây là câu hỏi mà mỗi nhóm có một câu trả lời khác nhau. Có một số không ít chuyên gia, sử gia cho rằng Silicon Valley có từ 1932 với Hewlett-Packard và GS. Terman của Stanford là cha đẻ của Silicon Valley; một nhóm khác cho rằng Silicon Valley có từ khi Shockley mang silicon đến vùng Bay Area vào năm 1957. Theo thiển ư của người viết th́ Stanford Industrial Park do GS Fred Terman của Đại học Stanford thành lập đă bắt nguồn xây nền tảng sau này cho kỹ nghệ high-tec ở vùng Santa Clara Valley; tuy nhiên Silicon Valley thực sự bành trướng từ lúc Shockley và nhóm “Fairchild Eight” mang silicon đến vùng Santa Clara. Một sự thực không ai chối căi được là Shockley đă mang silicon đến Silicon Valley. Nếu Shockley không thành lập Shockley Semiconductor ở miền bắc California mà đi về vùng nam Cali. hay đi về Route 128 ở Massachusetts th́ những vùng này có thể đă trở thành Silicon Valley [2,5]. Nên nhớ là vào thời điểm Shockley về vùng Santa Clara, vùng East Coast rất phát triễn với nhiều kỹ nghệ và venture capital ; và Stanford lúc đó chỉ là một đai học nhỏ so với MIT [6]. Sự thành công và lớn mạnh của một trung tâm kỹ nghệ lớn như Silicon Valley không phải do một người trong một sớm một chiều mà làm nên ; mà do sự đóng góp của rất nhiều người qua nhiều giai đoạn khác nhau. Nhưng nếu phải trung thực mà nói, th́ Shockley và Terman là “grand fathers” ; c̣n “The Fairchild Eight”, Hewlett & Packard, anh em Varian và De Foster là “fathers” của Silicon Valley. Cũng nên ghi nhận nơi đây là Lee De Forest [H́nh 6] là một nhân vật đă góp phần quan trọng trong việc mang kỹ thuật điện tử đến Santa Clara Valley. Ông này nhận PhD từ Yale vào năm 1899. Dời đến San Francison vào năm 1910. Phát minh triode vacuum tube vào năm 1907, chế tạo Audion tube (or triode amplifier) dùng như amplifier (để khuếch đại tín hiệu) vào năm 1912 và bán cho hăng điện thoại để dùng trong hệ thống điện thoại xuyên lục địa (transcontinental wired phone calls) với giá tiền $50,000. Sản phẩm thương mại triode amplifier đầu tiên được chế tạo vào năm 1912 khi ông De Forest c̣n làm việc ở Federal Telegraph Co. ở Palo Alto. Đây là lần đầu tiên vacuum tube có thể khuếch đại tín hiệu 120 lần ; đánh dấu sự nẩy sinh của kỹ nghệ điện tử; mở cửa cho sự nẩy mầm của radio, TV, radar, tape recorders và computers [6]
H́nh 5: Lịch sử của Silicon Valley [4]
H́nh 6 : GS Terman (bên phải) chụp chung với hai sinh sinh viên cao học của ông : David Packard (trái) và Bill Hewlett (phải) nhân dịp lễ khánh thành Terman Engineering Building vào năm 1952.. Terman cũng là người đă khuyến khích Hewlett và Packard mở hăng điện tử để thực hiện ước mơ của hai ông này (Stanford News Service).
3. Stanford Industrial Park Theo tài liệu của Carolyn Tainai [7], th́ vào năm 1950, Stanford University gặp phải vấn đề về tài chánh trong kế hoạch phát triển nhanh chóng trường để đáp ứng nhu cầu đ̣i hỏi sau chiến tranh, ban lănh đạo của trường quyết định chuyển nhượng môt phần đất trong số 8.000 acres của trường -do Leland Stanford [H́nh 8, bên phải], thống đốc của California và là người sáng lập ra Stanford University chuyển nhượng lúc trước- cho những hăng xưởng trong ṿng 99 năm. Từ đó manh nha ra “Stanford Industrial Park” hay gọi tắc là Park hay SIP vào thập niên 50’s [H́nh 7]. Mục đích chính là tạo trung tâm kỹ nghệ cao và tạo cơ hội để những hăng xưởng này làm việc với trường theo chủ trương của GS Fred Terman, thuộc phân khoa điện của đai học [H́nh 7, bên trái , ref.1],. Vào năm 1951, 209 acres của Stanford được chấp thuận dùng để xây Stanford Industrial Park. Khách hàng đầu tiên là Varian Associates, có liên hệ mật thiết với Stanford. Ư tưởng thành lập SIP là kết quả sau cuộc viếng thăm Denver, Colorado của Al Brandin, phó giám đốc ngoại vụ của trường. Park này cũng dùng để thực hiện kế hoạch chính của Terman [H́nh 8, bên trái]: ông này muốn biến Stanford University từ một đại học địa phương với khó khăn kinh tế sang một đai học có tầm cỡ quốc tế như MIT.
H́nh 7: Stanford Industrial Park vào thập niên 50s.
Terman tốt nghiệp BS và MS ở Stanford, sau đó nhận PhD từ MIT dưới
sự hướng dẫn của Vaneevar Bush, một nhân vật có nhiều uy tin và ảnh
hưởng đến chính sách của chính phủ Mỹ trong thời gian chiến tranh.
Chính ông Bush là người đă ảnh hưởng nhiều trong việc xin chính phủ
Mỹ đầu tư nhiều vào đại học sau chiến
tranh. Terman nhận thấy tận mắt điều quan trọng của việc chính phủ
Mỹ đầu tư, nên lợi dụng kế hoạch đầu tư của Bush và cũng đă nhận
thấy mô h́nh MIT thành đại học có tầm cỡ quốc tế v́ sự cộng tác mật
thiết với những hăng xưởng lân cận. Terman muốn thực hiện giống như
vậy ở Stanford, nhưng khổ nỗi là chung quanh Stanford lúc đó
1946 là các nông trại trồng hoa quả. Và
việc này cần phải thay đổi! Terman lập tức tạo
dựng khả năng nghiên cứu ở School of Engineering vào năm
1946 và ông được cử làm Dean. Ông đề nghị thể chế “salary
splitting”; i.e., cán bộ giảng huấn bắt buộc t́m hăng hổ trợ, chính
nhất là chính phủ, để cung cấp cho đến 50% tiền lương của họ. Bộ
Quốc Pḥng (Department of Defense) hổ
trợ nhiều nghiên cứu dẫn đến hệ thống vũ khí tiên tiến (advanced
weapons systems) v́ lúc đó chiến tranh lạnh với Liên Xô cũng đang
bắt đầu. Vào
thập niên 50s, nhận thức được sự quan trọng của ngành vật ly chất
rắn (solid state physics) sau sự phát minh transistors của Bell
Labs, ông chiêu mộ những khoa học gia trong ngành về làm việc cho
trường và mở “Steeple of Excellence”.Ông cũng lập nên “Industrial
Associates Program” trong lănh vực solid state electronics. Vào
cuối thập niên 50’s, ông nhắm vào 22 hăng mời vào chương tŕnh này
và mỗi hăng đóng góp “món quà được trừ thuế” mỗi năm là năm ngàn
đô-la. Chương tŕnh này lan rộng đến
những khoa khác; và sau này có cái tên chung là Industrial Affiliate
Programs. Ngày hôm nay, có khoảng 40 programs như thế này ở
Stanford, mang lại cho trường một “gift income” trên 10 triệu đô-la.
4. Lời kết Vào cuối 80s, Park lan rộng đến 660 acres với hơn 100 hăng. Và đổi tên là Stanford Research Park, để thích họp với sự liên hệ giữa Park và Stanford University. Tenants kể cả Varian, Hewlett-Packard, Ampex, Lockheed Space and Missile Division, và Xerox Palo Alto Research Laboratory. Park có lợi tức trên $6M mỗi năm từ tiền cho thuê và đầu tư ban đầu. Nhiều hăng xưởng đóng góp cả hàng trăm triệu mỗi năm, điển h́nh là Terman Engineering Building do HP đóng góp. Stanford Research Park trở thành nổi tiếng và được dùng làm mô h́nh cho nhiều trung tâm khác trên thế giới. Hiện tại Park này có 700 acres, 10 million square feet về buildings và thiết bị, với 23.000 nhân viên từ 150 hăng với 162 ṭa nhà. Hăng nghiên cứu nhiều lănh vực kể cả electronics, space, biotechnology, computer hardware and software, law offices và consulting firms [8].
5. Tài liệu tham khảo [1] Links Between Stanford University and Industry, by Carolyn Tajnai, 1995 [2] http://www.erct.com/2-ThoVan/TTriNang/Part-11-Silicon-Valley.htm và những số trước đang trong ERCT. [3] Yahoo Images
[4] Dong-Hyuk
Ju and K. Knight, 201 [6] Tom Foremski - May 11, 2011 [7] Carolyn Tainai: “Fred Terman,The father of Silicon Valley”, 1995. [8] Jon Sandelin, Stanford University 2004.
|
