http://www.laodong.com.vn/pls/bld/display$.htnoidung(70,116471)

Bích Liên

Tôi đã chạy bằng đôi chân nhỏ nhắn của một phụ nữ Việt Nam suốt dọc chiều dài chiếc đốc lớn nhất ở Nhà máy đóng tàu Ariake thuộc Tập đoàn Universal Nhật Bản, để cố thu vào ống kính máy ảnh hình dáng con tàu 30 vạn tấn đang được đóng trong đốc. Một trăm mét, hai trăm mét... rồi sáu trăm mét, hơi thở dập dồn ra cả đằng tai mà vẫn chưa đi đến tận cùng. "Quá lớn!" - tôi đã thốt lên đầy thán phục với những chủ nhân Nhật đang cúi mình hết sức khiêm nhường trước lời khen.

Con tàu 17 vạn tấn đang được hoàn thiện phần vỏ trong đốc ở Nhà máy đóng tàu Tsu.

Choáng ngợp
Sự choáng ngợp đã thường trực trong cảm giác khi Nhà máy đóng tàu Ariake (Ariake shipyard) và Tsu (Tsu shipyard) của Tập đoàn đóng tàu Universal Nhật Bản (Universal Shipbuilding Corporation) hiện dần ra trước mắt tôi... Đây là hai nhà máy có quan hệ hợp tác về lao động và sản xuất các chi tiết tàu với Tổng Công ty Công nghiệp tàu thuỷ (Vinashin) hơn 10 năm qua. Khoảng một nghìn lượt tu nghiệp sinh của Vinashin đã đến học tập và làm việc tại đây.

Ariake và Tsu từng sinh ra con tàu lớn nhất đến nửa triệu tấn và có thể đóng tàu đến 70 vạn tấn nên tất cả các thiết bị đóng tàu đều có dáng vóc của khủng long. Ariake có tới hai cần cẩu sức nâng 700 tấn, hai đốc kích thước 650mx75m và 450mx75m, còn Tsu cũng không chịu thua kém với cơ man nào là cần cẩu, chiếc lớn nhất có sức nâng tới 800 tấn và hai đốc kích thước 500mx70m. Mỗi năm bình quân một nhà máy xuất xưởng 6 đến 10 chiếc tàu 30 vạn tấn (gồm cả loại tàu hàng khô lẫn tàu dầu), đạt từ 2 đến 3 triệu tấn tàu, có khoảng 50% xuất khẩu. Làm một phép so sánh, một năm, Vinashin chỉ đóng mới được gần 1 triệu tấn tàu và chiếc tàu có trọng tải lớn nhất đang được đóng mới là 2,2 vạn tấn, mới thấy hết được tầm cỡ của "người khổng lồ" đóng tàu Nhật Bản.

Là cường quốc đóng tàu đứng đầu  thế giới nên công nghệ đóng tàu ở Nhật hiện đại và có tính tự động hoá cao. Được xây dựng từ 30 năm trước, nhưng Ariake không hề bị lạc hậu bởi "đôi mắt xa rộng" của các nhà quy hoạch. Từ trên cao nhìn xuống, Ariake rộng 100ha như được đặt trên biển với những khối quy hoạch vuông vức, hợp lý lạ lùng.

Nơi cảng nhập nguyên liệu, từng lớp tôn, mỗi tấm rộng khoảng 5m, dài 25m, dày 2-3cm, xếp chồng lên nhau ngay ngắn như một thếp giấy khổng lồ, được xe chuyên dụng chở từ sà lan lên băng tải  chuyển vào phân xưởng cắt. Cả một không gian nhà xưởng ngút tầm mắt với chiều dài 300m, rộng 140m và cao 25m, toàn các thiết bị tự động được bố trí hết sức hợp lý.

Hệ thống cần cẩu giàn chạy dọc theo phân xưởng trên các đường ray, nhấc từng tấm tôn nặng hàng tấn, rộng hơn trăm mét vuông nhẹ nhàng như chiếc lá đặt vào các điểm đã được định vị. Mười loại máy cắt plasma hoàn toàn tự động bắt đầu làm việc. Những nhát cắt vào lớp tôn dày 2-3cm ngọt như dao xén vào đất sét. Tia hồ quang loé sáng như pháo hoa. Hình tam giác, hình vuông, hình tròn, những đường uốn lượn dích dắc... dần dần hiện ra theo đúng ý muốn của con người. Mỗi tháng, phân xưởng cắt "xơi gọn" 1,8 vạn tấn tôn, chiếm 1/2 năng lực của toàn tập đoàn vậy mà chỉ do khoảng hơn chục công nhân điều khiển.

Trong căn phòng điều khiển được ngăn bằng kính trong suốt, trông họ thật nhàn nhã vì dường như chỉ làm việc bằng mấy ngón tay trên các nút, phím. Không thấy những giọt mồ hôi, không thấy cuồn cuộn sức căng của cơ bắp, nhưng ánh mắt họ tập trung đến mức thôi miên. Nỗi vất vả hằn sâu trên từng nếp nhăn nơi vầng trán. Ở đây, họ không được sai, dù chỉ một ly. Những cỗ máy khổng lồ kia sẽ lập tức phản thùng nếu họ lơ đãng bấm nhầm nút.

Ngoài bãi lắp ráp rộng mênh mông, những tổng đoạn tàu khổng lồ  khác nào những hoa thép dệt lên nền trời mùa thu Nhật Bản xanh ngắt, tràn trề nắng vàng óng ả, đan xen với những mảng vườn cây, thảm cỏ xanh mướt như nhung, đẹp hệt một bức tranh. Từng "miếng tàu" như được xắt khúc vuông vức, đầy đủ cả đường ống "ngự" trên những chiếc đại xa có trọng tải 700 tấn, bon bon ra đốc để chuẩn bị cẩu xuống đốc đấu thành chiếc tàu nguyên khối. Đặc biệt ở bãi lắp ráp tổng đoạn còn có hệ thống nhà xưởng di động trên đường ray, có thể linh hoạt biến bãi thành nhà xưởng và nhà xưởng thành bãi bất kỳ lúc nào, như muốn thách thức với nắng mưa đỏng đảnh xứ Phù Tang.

Tu nghiệp sinh Trần Ngọc Lý cười rạng rỡ  bên cạnh đốc công người Nhật ở Nhà máy đóng tàu Ariake.

Chứng kiến chiếc cần cẩu 800 tấn bốc  một tổng đoạn tàu  khổng lồ nhẹ như không, lật xuống đặt gọn trên các ke trong đốc, các "đại gia" đóng tàu Vinashin - Giám đốc Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng Chu Thế Hưng, Giám đốc Nhà máy sửa chữa tàu biển Phà Rừng Nguyễn Văn Học - lắc đầu thán phục: "Không chê vào đâu được".

Trong Ariake còn có nhà máy sản xuất máy tàu mang tên Hitachi Diesel & Engineer cung cấp động cơ cho các tàu của nhà máy đóng. Nhìn những "trái tim con tàu" sừng sững như một toà nhà, tôi hiểu thêm sức mạnh của "người khổng lồ" Nhật Bản trong lĩnh vực đóng tàu thế giới. Người Nhật đã tự chế tạo được đến 80% thiết bị và nguyên liệu đóng tàu. Chính vì thế Ariake và Tsu được khách hàng mến mộ đến mức hợp đồng đã được ký đầy tận năm 2008. Ariake và Tsu đã cho tôi một góc nhìn mới mẻ: Người Nhật luôn cúi mình trước mọi người, nhưng những điều mà họ làm được lại khiến mọi người luôn phải ngước nhìn.

Sẽ có một ngày...
Tiếng chào của những công nhân Việt Nam đang làm việc trong Nhà máy Ariake và Tsu đã dấy lên trong tôi ước mơ về một ngày mai được ngỡ ngàng, choáng ngợp khi đi thăm các nhà máy đóng tàu  trên đất nước mình. Cởi mũ bảo hộ, gương mặt Trần Ngọc Lý - thợ hàn Nhà máy đóng tàu Nam Hà đang làm việc ở Phân xưởng lắp ráp các vách ngăn rạng rỡ khi được đốc công Noguchi, phụ trách phân xưởng khen ngợi: "Lúc mới sang, cậu ấy làm chưa tốt, còn bây giờ thì tay nghề cao rồi". Nhìn đôi mắt sáng, ẩn chứa sức vươn lên mạnh mẽ của người thợ trẻ, tôi càng tin tưởng hơn vào ngày mai của Vinashin.

Chính Giám đốc Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng Chu Thế Hưng khẳng định: Tu nghiệp sinh Nhật Bản đã là nòng cốt tiếp nhận công nghệ mới khi trở về nhà máy. Họ "xài" ngay được các thiết bị mới và là "cầu nối chuyển tải" công nghệ hiện đại cho công nhân của nhà máy. Nhờ thế vừa qua, nhà máy đã đóng tàu xuất khẩu cho Nhật Bản và đang đóng mới tàu 2,2 vạn tấn. Hôm nay, Vinashin đã gieo những hạt giống tốt ở đất Nhật, thắp sáng hy vọng về một mùa vàng bội thu nơi đất Việt. Với tay nghề cao, tự tin làm chủ công nghệ mới, với tác phong công nghiệp học từ một nền công nghiệp lớn, những tu nghiệp sinh hôm nay sẽ là cơ hội nhân lên đông đảo đội ngũ thợ hoàn hảo cho Vinashin ngày mai.

"Công nhân Vinashin làm việc rất tốt, không thua kém công nhân Nhật" - nhận xét của  lãnh đạo hai nhà máy Ariake và Tsu  không chỉ làm yên lòng đoàn lãnh đạo Vinashin, mà khiến tôi một phóng viên làm cho tờ báo của giai cấp công nhân Việt Nam cũng rất đỗi tự hào. Mười năm qua, một nghìn lượt tu nghiệp sinh thuộc hệ thống các nhà máy của Vinashin đã thay nhau rèn giũa tay nghề và góp phần không nhỏ để những "toà nhà nổi" khai sinh nơi đất Nhật dọc ngang trên biển.

Trong dây chuyền đóng tàu hiện đại của nền đại công nghiệp Nhật Bản, hơn một trăm tám mươi thợ  ở Tsu và hai tám thợ tiên phong khai phá "mảnh đất mới" Ariake của Vinashin, đã có được chỗ đứng bên các công nhân Nhật. Họ cùng góp trí tuệ, cùng  đổ mồ hôi, để những con tàu mau nên vóc, nên hình.

Hình ảnh chiếc valy đầy lèn sách kỹ thuật đóng tàu của Nhật mà kỹ sư  Dương Đại Thạch ở Nhà máy sửa chữa tàu biển Phà Rừng, đang tu nghiệp tại Tsu, gửi Giám đốc nhà máy Nguyễn Văn Học đem về Việt Nam đã đặt  niềm tin vững chắc trong tôi: Ngày mai của  Vinashin vươn lên sánh vai với các cường quốc đóng tàu năm châu có lẽ không còn xa lắm...

[ Trở về ]